Waalre in kaart

Hoe ziet Waalre er in de 19de eeuw uit?

Rond 1865 maakt Jacob Kuyper kaarten van gemeentes in Nederland, ook van Waalre. Het is dan nog een boerendorp, gegroeid rond de Markt. Waalre heeft dan 900 inwoners.

Het Raadhuis

De nieuwe Willibrorduskerk is er nog niet, die komt pas in 1927. Op die plek staat dan een notarishuis. In de tuin staat het kleine raadhuisje van Waalre. Onderin is het cachot, de boevencel. Nu staat op die plek de pastorie.

Dit raadhuisje is wel erg oud en het wordt te klein. In 1921 wordt het afgebroken. Vóór Waalre kan beslissen over een nieuw raadhuis, worden Aalst en Waalre samengevoegd. Daar hoeft dus niet over geruzied te worden. De fusiegemeente gaat het Raadhuis in Aalst gebruiken. Maar dit blijkt al gauw te klein. Daarom wordt in 1930 een nieuw gemeentehuis gebouwd, tussen beide dorpen in.

 

Een boerendorp

In 1865 is Waalre nog een echt boerendorp. De boeren zijn arm. Om wat geld bij te verdienen weven ze linnen stoffen en maken ze sigaren. Deze huisnijverheid groeit geleidelijk aan tot een bloeiende textielindustrie en sigarenfabrieken.

 

De Dommel

Je ziet op de kaart dat de Dommel de west- en noordgrens vormt. Zie je hoe mooi de Dommel meandert, met al die bochten? Meanders ontstaan doordat het water in de buitenbocht sneller stroomt dan in de binnenbocht. Later is de Dommel rechtgetrokken. Daardoor liep het water sneller weg. 

Maar de mensen kregen daar spijt van. De grond droogde te snel uit. Daarom hebben ze de bochten hersteld en mag de Dommel weer meanderen.

 

Trouwens

In 1868 waren er vier miljoen Nederlanders die in 1200 gemeenten woonden. In 2022 zijn we met 17,5 miljoen in maar 345 gemeenten!