Aalst in kaart

Hoe ziet Aalst er in de 19de eeuw uit?

Rond 1865 maakt Jacob Kuyper kaarten van gemeentes in Nederland, ook van Aalst. Het is dan nog een boerendorp, gegroeid langs doorgaande wegen. Aalst heeft dan 650 inwoners.

Het oude kerkje van Aalst

Heb je op de kaart gezien dat het oude kerkje buiten het dorp ligt. Waarom is dat?

Aalst is in de vroege middeleeuwen op die plek ontstaan. Dat weten we zeker omdat archeologen daar restanten gevonden hebben van huizen en waterputten uit die tijd. Daar bouwen de mensen dan ook een houten kerkje.

In de 13de eeuw verhuizen ze naar het Kerkeind, waar nu de Gestelsestraat is. Ze doen dat om hoger en droger te wonen aan de rand van het dal van de Tongelreep. Daar hebben ze ook water dicht bij de hand. Maar het inmiddels stenen kerkje verhuizen ze niet mee. Ze blijven daar naar de kerk gaan, tussen de akkers.

 

Wat voor mensen wonen dan in Aalst?

Het zijn vooral ‘keuterboeren’. Dat is een naam voor boeren met een heel klein bedrijf. Ze doen dan ook vaak ander werk erbij om het hoofd boven water te kunnen houden. Zoals weven of (later) sigaren maken.

In de 19de eeuw wonen er behalve boeren ook een messenmaker, een smid, een timmerman, een strodekker, een barbier en een schoenmaker.

 

De kasseienweg door Aalst

Van oudsher loopt er door Aalst een zandweg van Den Bosch naar Luik. Rond 1800 wordt die weg verhard met ‘kasseien’, dat zijn op maat gemaakte stukken natuursteen. Hij wordt de Luikersteenweg genoemd. Langs die weg ontstaat nu meer handelsverkeer. Veel inwoners van Aalst verhuizen nu naar die weg, want daar is geld te verdienen! Er ontstaan allerlei bedrijfjes, zoals herbergen en café’s. Maar ook een bierbrouwer, paardenhandelaar, zadelmaker, hoefsmid, enz. zien daar kansen.

 

De Tongelreep

De Tongelreep slingert in 1865 mooi door Aalst. Later is de rivier rechtgetrokken om het water snel te kunnen afvoeren. Maar nu is die slingering weer teruggebracht en mag de Tongelreep weer meanderen.