Het Groot Privilege

Op 5 januari 1477 sneuvelde Karel de Stoute op het slagveld nabij Nancy. De impopulaire Bourgondische hertog was het slachtoffer geworden van zijn streven om het Bourgondische rijk nog groter te maken dan het al was. Dat was in ieder geval de mening van veel van zijn onderdanen. Zijn dochter kon de verhitte gemoederen alleen maar tot rust brengen door het verlenen van het zogenaamd Groot Privilege.

Bourgondische hertogen

De geschiedenis van Bourgondië begon op het moment dat de Franse koning Jan de Goede in 1363 het hertogdom Bourgondië aan zijn vierde zoon Filips de Stoute in leen gaf. Normaliter zou Filips het hertogdom na zijn dood weer terug moeten geven aan de koning.

Maar Filips en zijn nakomelingen hadden andere plannen. Zij willen van Bourgondië hun eigen Europese rijk maken. Zij wilden van Bourgondië een eigen land maken tussen Frankrijk en Duitsland in.

Bourgondisch Limburg

In dikke eeuw later hadden de Bourgondische hertogen door oorlogen en slimme huwelijken hun gebieden flink uitgebreid. Ook hadden ze een groot deel van de Nederlandse gewesten in hun bezit gekregen, waaronder belangrijke delen van Limburg: Maastricht, het hertogdom Limburg en de Landen van Overmaas ('s-Hertogenrade, Dalhem en Valkenburg).

Centralisatie

Om het besturen van zoveel verschillende gewesten te vereenvoudigen streefden de Bourgondische hertogen naar bestuurlijke centralisatie. Ze wilden niet meer met de Staten (adel en steden) van elk afzonderlijk gebied afspraken maken over de jaarlijkse belastingen, maar met allen tegelijk.

Daarom werden vanaf 1464 de Staten-Generaal bij elkaar geroepen. Dat was een algemene jaarlijkse vergadering waarin hertog Karel de Stoute in een keer onderhandelde met alle Staten van alle gewesten onder zijn bewind.

Een impopulaire hertog

Met deze maatregelen maakt Karel de Stoute zich niet populair. De hoge oorlogsbelastingen die constant aan hem betaald moesten worden, droegen evenmin daaraan bij. De dood van Karel de Stoute werd op veel plaatsen dan ook met vreugde verwelkomd.

Maria in het nauw

Er brak een opstand uit tegen Karel's opvolgster: erfdochter Maria de Rijke. Zij erfde alle land en bezittingen van haar vader. De gewesten grepen het moment aan om hun oude rechten terug te eisen.