Rond 5.300 voor Christus vestigden de eerste boeren zich in Limburg. Ze verbouwden graan en hielden rundvee. Van deze boeren zijn aardewerkresten gevonden met spiraal- en bandvormige versieringen. Hun tijdperk wordt dan ook aangeduid als de 'Bandkeramische cultuur', oftewel 'Bandkeramiek'.
Einde van de ijstijd
Zo'n 12.000 jaar geleden eindigde de laatste ijstijd, waardoor de gemiddelde temperatuur wereldwijd met een paar graden steeg. In Europa leidde dit tot meer neerslag. Het landschap veranderde enorm. De koude en droge steppe veranderde in loofbos.
In het Midden-Oosten werd het door de temperatuurstijgingen juist droger en warmer. En dat had grote gevolgen voor de daar levende mensen...
Van jager naar boer
Wilde graansoorten waren een van de belangrijkste voedselbronnen van de prehistorische mensen. Maar door het nieuwe warme klimaat groeiden er in het Midden-Oosten opeens minder graangewassen in de vrije natuur. Dat was. Om aan voldoende voedsel te komen, waren ze genoodzaakt om de grond te gaan bewerken, inzaaien en waar nodig zelfs irrigeren. Alleen zo kregen ze nog voldoende voedsel.
Dit betekende dat deze mensen vanaf dat moment op één plek bleven wonen: de voormalige jagers-verzamelaars werden boer. Dat gebeurde ongeveer 11.000 jaar voor Christus.
De 'Neolithische revolutie' verspreidt zich
Deze overgang van jager-verzamelaar naar boer wordt door archeologen de 'Neolithische revolutie' genoemd. Deze omwenteling verspreidde zich vanuit het Midden-Oosten binnen enkele duizenden jaren naar Europa. Rond 5.300 voor Christus vestigden de eerste boerengemeenschappen zich in Limburg. Ze brachten niet alleen kennis over akkerbouw met zich mee, maar ook over veeteelt en pottenbakken.
Bandkeramiek
Ruim 8.500 jaar geleden ontdekten de bewoners van het huidige Syrië dat je uit klei een pot kon vormen. Door die pot te bakken kon je hem gebruiken om voorraden in op te slaan, of om voedsel in te koken. Bovendien kon je uit aardewerken kommen en bekers makkelijk eten en drinken.
In Limburg gebruikten de eerste boeren heel aparte spiraal- en bandvormige patronen om hun aardewerken potten mee te versieren. Daarom wordt hun samenleving de 'Bandkeramische cultuur' genoemd, meestal afgekort tot 'Bandkeramiek'.