Willibrord
Willibrord is rond 658 geboren in Engeland. Zijn ouders zijn christenen. Zij sturen hem al op zijn zevende naar een klooster. Hij wordt monnik.
In 690 steekt hij met 12 andere monniken de Noordzee over naar onze streken. Hij wil mensen die nog geen christen zijn bekeren, ze overhalen tot het christelijk geloof.
Bij ons wonen dan Friezen. Die zijn nog niet ‘bekeerd’. Ze geloven in goden als Wodan, Donar en Freya. Wist je dat hier de namen van de dagen woensdag, donderdag en vrijdag vandaan komen?
Ten zuiden van hier wonen Franken. Zij zijn al christenen. De Franken zijn blij met Willibrordus. Als hij de Friezen bekeert, denken zij dat het voor hen makkelijker wordt om meer invloed in het noorden te krijgen.
De Frankisch edelman Aengilbaldus schenkt Willibrord in 704 een stuk grond: ‘Waderloo’. Later wordt dat Waalre. De originele akte van de schenking is verloren gegaan, maar we hebben nog een kopie die een monnik in 1191 heeft gemaakt.
Op zijn oude dag gaat Willibrord wonen in de abdij van Echternach (Luxemburg). Hij sterft daar in het jaar 739. Met 80 jaar best oud voor die tijd. In zijn testament schenkt hij zijn bezittingen (waaronder Waalre) aan de abdij. De kerk verklaart Willibrord heilig. Veel scholen en kerken worden naar hem genoemd.
De abdij in het verre Echternach benoemt beheerders. In de 12de eeuw zijn zij rijk genoeg om een stenen kerk te laten bouwen. Onderdelen van het huidige kerkje zijn nog uit die tijd.
Het Willibrorduskerkje in Waalre
De grote Willibrorduskerk aan de Markt is de parochiekerk in Waalre-dorp. Maar vlak daarachter is nog een kerk: de Oude Willibrorduskerk. Tot 1925 was hij de enige kerk in Waalre-dorp en gingen de mensen hier naar de mis.
Nu is hij eigendom van de gemeente Waalre. Er vinden concerten en lezingen plaats. Een deel van de kerk is sinds 1946 het monument voor Brabantse Gesneuvelden.
Geschiedenis van de kerk
Willibrord heeft lang geleden (op 26 mei 712) op deze plek de eerste christelijke kerk in onze omgeving gesticht. Die kerk was van hout en hij is meer dan eens afgebrand en weer opgebouwd.
Rond 1200 bouwt men een stenen kerk. In de jaren daarna is er steeds bijgebouwd en gerestaureerd. Daarom is het een ratjetoe van bouwstijlen. Het lage deel uit 1200 is ‘romaans’. In 1470 wordt de (gotische) toren gebouwd. In romaanse bouwstijl zijn de ramen rond aan de bovenkant, in de gotische stijl zijn ze spits.
In de toren is een klok te zien. Dat is een van de oudste nog werkende torenuurwerken ter wereld. Naast de wijzerplaat zie je een deurtje. Hierdoor konden ze de wijzers van binnenuit met de hand bijstellen.
Het kerkhof
Hier worden nog steeds parochianen begraven. Eén graf is van Antoon Coolen (1897-1961); hij woonde lang in Waalre en was een beroemd schrijver van Brabantse streekromans. Links van de zij-ingang staat een bronzen beeld van hem.
Aan de achterkant van de kerk liggen veel priesters uit Waalre begraven.
Binnen de kerk
De hoofdingang is onder de toren. Binnen vinden we het graf van de onbekende soldaat. Tegen de muur staan de namen van Brabantse gesneuvelden sinds de Tweede Wereldoorlog vermeld op rouwborden.
Het altaar bevat een relikwie van Willibrordus. Achter het altaar vind je een schilderij uit 1700. Het stelt een zieke man op zijn sterfbed voor. Rechts van het altaar een beeld van Willibrordus en links een Madonna: Maria met het kindje Jezus.
Zie voor meer details het plaatje van de plattegrond.
Heiligen
Heiligen zijn in die tijd heel belangrijk als voorbeeld en verbinding met het ‘eeuwig leven’. Mensen denken dat hun botten, haren of voorwerpen magische krachten hebben en hen bijvoorbeeld beter kunnen maken als zij ziek zijn. In het Oude Willibrorduskerkje bevindt zich zo’n 'relikwie': een stukje bot van Willibrord.
Straatnamen
In Waalre-dorp zijn straten vernoemd naar drie van de monniken die met Willibrord meereisden uit Engeland: Adalbert, Swidbert en Werenfried.
Ansbaldus is ook een naam uit die tijd. Hij is een monnik die hier dan werkt en de broer van Aengilbaldus, die ‘Waderloo’ aan Willibrord schenkt. Ook naar zijn zus Bertelindis is een straat vernoemd.
