Van Ter Apel naar Veele
De Poolse troepen naderden Westerwolde vanuit Emmen. Omdat de Duitse troepen alle bruggen over het Stadskanaal hadden opgeblazen namen de Polen een omweg via Duits grondgebied bij Rütenbrock. Op 11 april zetten ze voor het eerst voet op Groningse bodem. Die dag was er enige tegenstand in de omgeving van Ter Apel, maar er vielen geen slachtoffers. Zowel Ter Apel als Musselkanaal werden bevrijd. Een dag later was er ook weinig tegenstand in Stadskanaal, Sellingen en Onstwedde. Wel vonden er die dag zware gevechten plaats in Veele bij de Veelersluis, waarbij drie Belgische militairen en tien Duitse soldaten om het leven kwamen. Ook gingen zeventien boerderijen en woningen in vlammen op. Een deel van de bevolking zocht een veilig heenkomen in Wedde en Wessinghuizen.
Tange-Alteveer
Een dag later, 13 april 1945, stuitten de Polen op onverwacht veel tegenstand in Tange-Alteveer. Hier was een Duitse eenheid mariniers naar toe getrokken om de Polen tegen te houden. In de middag namen Poolse tanks een boerderij onder vuur, waar de Duitsers zich hadden verschanst. Bij deze gevechten kwamen negen Duitse soldaten en één Poolse militair om. Ook twee inwoners van Tange-Alteveer sneuvelden tijdens de beschietingen. Op dezelfde dag rukten andere Poolse eenheden samen met de Belgen op naar Wedde en Blijham. In Blijham viel aan Duitse kant één slachtoffer. De verder nog aanwezige Duitse soldaten gaven zich snel over. De molen op de kruising naar Bellingwolde werd in brand geschoten.
Bourtange
Via Vlagtwedde stoomden de geallieerden op 15 april ook op richting Bourtange. Hier vonden die dag hevige gevechten plaats. Er waren nogal wat Duitse soldaten rond de vesting aanwezig die zich schuil hielden in schuttersputjes. Vooral in de buurtschappen De Pallert en De Poldert was er sprake van veel Duitse tegenstand. Aan het einde van de dag kon de balans worden opgemaakt: meer dan 40 slachtoffers aan Duitse kant, terwijl ook drie Poolse soldaten om het leven waren gekomen.
Nieuweschans
Op 16 april was tenslotte Nieuweschans aan de beurt. Net als in Bourtange werd ook hier zwaar gevochten. Veel inwoners schuilden in kelders of sloegen op de vlucht richting Ulsda en Bellingwolde. Diverse woningen werden in brand geschoten en bruggen opgeblazen. Op 18 april werd duidelijk dat de bezetter uit heel Westerwolde was verdreven. Vooral dus door de Polen, die als lijfspreuk hadden: ”Za wasza I nasza wolnosc” (Voor uw en onze vrijheid)!
Zelf lezen:
Poolse bevrijders in Ter Apel en Stadskanaal
Er op uit:
Er zijn verschillende oorlogsmonumenten die met de bevrijding te maken hebben:
- In Veele bij de Rolinbrug aan de Wedderstraat.
- In Alteveer op het kerkhof achter de Hervormde Kerk aan de Beumeesweg.
- In Bourtange aan het Marktplein een plaquette voor de gesneuvelde Poolse militairen.
Tekstbronnen:
Mobilisatie Collaboratie Liberatie (H. Onderwater, 1977)
