Poldermodel
De grotere samenwerkingsverbanden werden na verloop van tijd hoogheemraadschappen genoemd. Het zijn in de 'natte' Lage Landen van oudsher belangrijke organisaties binnen het openbaar bestuur. Hoogheemraadschappen zijn waterschappen, die hun historische naam behouden hebben. Binnen hun rechtsgebied hebben ze op het terrein van hun takenpakket (waterkering, waterkwantiteit en - kwaliteit) wetgevende (verordenende) en bestuurlijke taken. Hoewel zij destijds op initiatief van de landsheer en de adel tot stand kwamen, worden de hoogheemraadschappen wel gezien als een vroege vorm van democratisch bestuur, waarin verschillende belanghebbenden, in onderling overleg en met het algemeen belang voor ogen, naar consensus streven. Het tegenwoordige begrip 'poldermodel' kan op deze vroege vorm van overleg worden teruggevoerd.
Zes water- of hoogheemraadschappen
Het Hoogheemraadschap van Rijnland wordt voor het eerst genoemd in 1255; het Hoogheemraadschap van Schieland (nu Schieland en de Krimpenerwaard) dateert van 1273 en dat van Delfland van 1289.
In de 13e eeuw bepaalde graaf Floris V dat zijn afgevaardigde (baljuw) in Rijnland 'dijkgraaf' zou heten; een naam die later algemeen gebruikt zou gaan worden. De dijkgraaf vormt samen met enkele 'hoogheemraden' (te vergelijken met wethouders in een gemeentebestuur) het dagelijks bestuur van een hoogheemraadschap.
In het huidige Zuid-Holland zijn zes van de 27 Nederlandse waterschappen actief. Het zijn: het Hoogheemraadschap van Rijnland, het Hoogheemraadschap van Delfland, het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Waterschap Hollandse Delta, Waterschap Rivierenland, en het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
Zien en lezen
De oude Hollandse hoogheemraadschappen bezitten voor de geschiedenis van Zuid-Holland zeer belangrijk historisch materiaal. Allemaal hebben ze hun geschiedenis op professionele wijze in fraai uitgegeven boeken laten beschrijven. De toegankelijkheid van hun rijke archieven, die ook veel kaartmateriaal bevatten, is sterk verbeterd doordat veel daarvan digitaal beschikbaar is gekomen. Zie bijvoorbeeld op www.geschiedenisvanzuidholland.nl.
(Dit venster is overgenomen uit de Canon van Zuid-Holland)
