Van veenstroom tot gekanaliseerde rivier of van zeilboot tot containerschip. Beiden is van toepassing op de Gouwe die Boskoop verdeelt in Boskoop-Oost en Boskoop-West. Maar de reden waarvoor de Gouwe rond 1222 is ontstaan is nog steeds van toepassing: de Gouwe is een boezemwater en van groot belang voor de waterhuishouding van de aanliggende polders.
Door afgraving van dikke lagen veen die in de loop der eeuwen waren ontstaan toen het Boskoopse gebied nog bestond uit een moeras met bossen en rietvelden, moest het overtollig water worden afgevoerd. Er was bij Boskoop daarvoor een veenstroom ontstaan naar het Zuiden, naar de Hollandsche IJssel. En er werd een noordelijk deel gegraven, richting Oude Rijn.
Maar er moest meer gebeuren want beide Rijnarmen gaven veel overstromingsgevaar. Er kwamen sluisjes maar er moesten ook kades gemaakt worden. Het land klonk in en natuurlijke afwatering werd niet meer mogelijk dus kwamen er schepraderen, watermolens en, later, (stoom)gemalen. Met moeite, dat wel, kon men de waterhuishouding beheersen.
Maar de Gouwe kreeg meer te verduren. Ze nam een steeds belangrijker plaats in voor het vervoer over water. Van Boskoopse bomen en planten en aardbeien. Eerst met de trekschuit of een zeilschip. Totdat de stoomvaart dit overnam en daardoor ook het vervoer van passagiers toenam. Dat vergde regelmatige aanpassingen aan de rivier die daardoor steeds meer gekanaliseerd werd.
Stoomboten werden motorboten en de tonnage werd steeds groter. Voor de hedendaagse grote containerschepen zijn er ook oeveraanpassingen gedaan. De pleziervaart, de grote jachten die in Kaagdorp worden gebouwd en via de Gouwe hun weg naar zee vinden. De Gouwe moet met haar tijd meevaren!
Gouwe is een Middeleeuws woord, ook wel als Gouw geschreven. Er wordt met Gouw of Gouwe een weg aangeduid welke langs een vaart of sloot, een wateringskanaal is gelegen maar ook wel de watering of sloot zelf.
(Tekst: Willem Kruiswijk)
