Pierre Cuypers en de Veghelse kerk

De bloeitijd van de katholieke godsdienst

Tijd van burgers en stoommachines

Veghel heeft een opvallend gebouw. De katholieke Sint-Lambertuskerk. Ze is ontworpen door een beroemde architect. Het is een van de hoogste kerken in Nederland. Je kunt de toren zelfs vanuit Erp, Schijndel en Sint-Oedenrode zien. De kerk is nog niet zo heel oud. Ze is pas in 1863 in gebruik genomen. Dat heeft veel te maken met een belangrijke nieuwe grondwet.

Nieuwe grondwet

In 1848 kreeg Nederland een nieuwe grondwet. Daarin stond, dat alle geloven in ons land gelijk werden. Vijftig jaar eerder, in 1798, was er godsdienstvrijheid gekomen. De nieuwe grondwet gaf de katholieken nog meer ruimte hun leven in te vullen volgens hun geloof. De katholieke Nederlanders mochten toen hun eigen verenigingen oprichten. Het Rijke Roomse leven ontstond.

Het Rijke Roomse leven

Katholieke inwoners lazen katholieke kranten, luisterden naar katholieke radioprogramma's of werden lid van katholieke sportclubs en verenigingen. Het katholieke leven was overal zichtbaar in de samenleving. Dit werd het 'Rijke Roomse leven' genoemd. Het was een periode die duurde van ongeveer 1860 tot rond 1960.

Een grote kerk bouwen

De oude katholieke kerk van Veghel was veel te klein. In 1857 gaf pastoor Bernardinus Johannes van Miert (1801-1870) opdracht om een nieuwe kerk te bouwen. Die kerk moest groot en mooi zijn. Alle katholieke Veghelaren moesten erin passen. In 1858 begon de bouw.

Pierre Cuypers

Pierre Cuypers uit Roermond tekende het bouwplan van de nieuwe kerk. Hij was een beroemde architect. Hij ontwierp ook het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam. Cuypers tekende een toren van wel 83,5 meter hoog. De hoogste kerktoren in de hele Meierij!

Neogotiek

De nieuwe kerk werd gebouwd in neogotiek. Gotiek was een bouwstijl uit de middeleeuwen. Het ontwerp van Cuypers kwam uit de negentiende eeuw. Daarom noem je zijn stijl neogotiek (=nieuwe gotiek). Opvallend zijn de beelden en versiersels. Bijvoorbeeld fantasiefiguurtjes met de naam 'gargouilles' (=waterspuwers).

Gebrandschilderd glas

De kerk kreeg gebrandschilderde ramen. De tekenaar schilderde een afbeelding op glas. Door het glas op hoge temperatuur in een oven te leggen, werd de afbeelding in het glas gebrand. De gebrandschilderde ramen vertellen verhalen uit de Bijbel.

Opening van de nieuwe kerk

In 1863 was de kerk klaar. Aartsbisschop Zwijsen kwam speciaal naar Veghel om de kerk in te zegenen. Duizenden nieuwsgierige bezoekers waren erbij. Vanaf dat moment mocht de Sint-Lambertuskerk gebruikt worden als katholieke kerk. 'Wie Veghel kent, kent Veghels kerk', zoals het openingslied klonk. En dat allemaal dankzij de grondwet van 1848.