In 1981 richt een aantal liefhebbers van geschiedenis de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens op. De vereniging moet de kennis van de oude en recentste geschiedenis van het de toenmalige gemeente Vleuten-De Meern bevorderen. Daarnaast zal zij zich inzetten voor het behoud van lokale monumenten. Het gebied ten westen van de stad Utrecht bestaat dan nog uit drie dorpskernen en veel land- en tuinbouwcomplexen. Toch kent het al een rijke historie van bijna 3000 jaar ononderbroken bewoning.
Activiteiten die de vereniging ontplooit zijn onder andere de uitgave van een eigen tijdschrift, lezingen, excursies en bijeenkomsten voor jongeren. Een overzicht is te vinden op de website van de vereniging.
Museum en kenniscentrum
Al snel na de oprichting kan de vereniging beschikken over de Broederschapshuisjes voor de huisvesting van haar kenniscentrum en museum, waar historische voorwerpen, zoals schilderijen van de Vleutense schilder Jacob Graafland, archeologische vondsten en maquettes van ridderhofsteden zijn te bewonderen.
Het kenniscentrum biedt veel mogelijkheden om zelf te grasduinen in de geschiedenis. Geïnteresseerden zijn van harte welkom en kunnen rekenen op deskundige ondersteuning bij hun onderzoek.
Nieuwe naam
In 2018 past de vereniging haar naam aan in Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens en Leidsche Rijn, om beter aan te sluiten bij de nieuwe geografische situatie.