Brinkdorpen

Wonen in Drenthe

Tijd van monniken en ridders

De meeste dorpen in de gemeente Tynaarlo zijn brinkdorpen. In deze brinkdorpen ligt een open plek. Deze open plek wordt de brink genoemd. Deze brinkdorpen zijn ontstaan tijdens de middeleeuwen. Om droge voeten te houden, bouwden de mensen hun huizen het liefst op een zandrug. Een zandrug is een stuk land dat hoger ligt dan zijn omgeving. Zo ontstonden daar kleine dorpen, de zogenaamde brinkdorpen. Brinkdorpen worden ook wel esdorpen genoemd.

Een middeleeuws brinkdorp

In de middeleeuwen stond de kerk midden in het dorp. Daaromheen werden de huizen en boerderijen gebouwd. Deze boerderijen stonden allemaal met hun grote schuurdeuren, de baanderdeuren, naar de kant van de weg. Zo konden boeren makkelijker met hun karren de schuur in- en uitrijden.

Brinken en dobbes

Op de brink werden vroeger de markten gehouden en kwamen mensen bijeen om te vergaderen. Een groot dorp kon meerdere brinken hebben. Op bijna elke middeleeuwse brink vond je wel een 'dobbe', een diepe kuil vol water. Het water van de dobbe werd gebruikt als drinkplaats voor het vee, om de was in te doen en als bluswater. 's Morgens werd het vee op de brink verzameld om te gaan grazen buiten het dorp. Aan het eind van de dag werd het vee vanaf de brink naar verschillende boerderijen gebracht om te overnachten.

Schaapjes tellen

De brink was ook de plek waar de boeren elke dag hun schapen naartoe brachten. Een herder nam de schaapskudde overdag mee naar de heidevelden in de buurt. De schapen konden hier grazen. Tegen de avond bracht hij de kudde terug naar de brink in het dorp. Daar haalde elke boer zijn schapen weer op.

De es

Direct naast het brinkdorp lag een groot stuk land. Dit stuk land werd 'de es' genoemd. Elke boer had op de es zijn eigen akkertje waarop hij rogge, gerst, haver of aardappelen verbouwde. Rondom de es stonden houtwallen. Die zorgden ervoor dat de herten, wilde zwijnen en konijnen de gewassen niet konden vertrappen of opeten. Achter de houtwallen vond je het bos. Hier hakten de boeren het hout dat ze gebruiken als brandstof of waarmee ze hun huizen of gereedschappen repareerden.

Resten van het oude brinkdorp

In de brinkdorpen zijn vaak nog resten uit het verleden te vinden: oude boerderijen, zandpaden, de brink, de es en soms een dobbe. Vries, Eelde- Paterwolde, Zuidlaren, Zeijen, Yde en Tynaarlo zijn brinkdorpen in de gemeente Tynaarlo.

Zeven brinken

Zuidlaren heeft de meeste brinken van Drenthe. Ooit had het dorp dertien brinken. Nu heeft Zuidlaren nog zeven brinken. Op de hoofbrink worden veel markten gehouden. Waaronder de beroemde Zuidlaardermarkt.