Opening Museumwerf

Scheepswerf voor monumentale schepen

Op vrijdag 19 mei 2006 werd de Museumwerf Vreeswijk officieel geopend door de burgemeester van Nieuwegein Cor de Vos en de toenmalige gedeputeerde van Cultuur Jan van Bergen. De dag erna is de Museumwerf voor het publiek met allerlei feestelijkheden opengesteld. De eerste dag hebben ruim duizend bezoekers de Museumwerf bezocht.
Aan de opening gingen jaren aan voorbereiding vooraf. Het eerste particuliere initiatief om iets te doen met de geschiedenis van de binnenvaart in Vreeswijk kwam in 1992. Het ging om het behoud van de scheepswerf Klip, voorheen Van Zutphen, als cultuurhistorisch monument. Dit was aanleiding voor de gemeente om onderzoek te laten doen naar de levensvatbaarheid van een binnenvaartmuseum in Nieuwegein. Scheepswerf Klip verdween uit beeld, maar uit het onderzoek kwam wel duidelijk naar voren dat een binnenvaartmuseum in Vreeswijk een haalbare zaak is.

Van onderzoek tot besluit
Hoewel dit niet meteen werd omgezet in concrete daden, werd het idee niet meer losgelaten. In de nota Cultuurbeleid van de gemeente Nieuwegein uit 1996 wordt een binnenvaartmuseum in Vreeswijk als mogelijke ambitie genoemd. Ook in de ontwikkelingsvisie voor Vreeswijk uit 1997 wordt er ruimtelijk rekening mee gehouden. Daarin wordt zelfs uitgegaan van 15.000 tot 25.000 bezoekers per jaar. Toen kwam ook al de locatie van de werf Buitenweg in beeld. De realisatie van een binnenvaartmuseum kreeg door allerlei haalbaarheidsonderzoeken steeds meer handen en voeten. Dit leidde uiteindelijk in 2001 tot het plan van aanpak 'Een museum in Vreeswijk'. waarin werd uitgegaan van het museumconcept 'Werkende werf'. In 2002 heeft de gemeenteraad ingestemd met het plan. Vanaf toen kon echt worden begonnen met de realisatie.

Illuster stichtingsbestuur
In het voortraject naar de opening was een aantal mensen bereid gevonden in het bestuur van de Stichting Museumwerf Vreeswijk in oprichting plaats te nemen: Cees van den Oosten (oud-gedeputeerde van de provincie Utrecht); Fred Gieltjes (oud-projectleider Nieuw-Vreeswijk); Harry Peeters (o.a. voorzitter van de Begeleidingscommissie Vreeswijk); Herman Idema (oud-wethouder gemeente Nieuwegein) en Edu van de Velden (oud-voorzitter van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig). Voorwaar een illuster gezelschap. Daarnaast waren er enige adviseurs aangetrokken, onder wie Henk Dessens, conservator en directeur collecties van het Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam.

Opknappen en restaureren
Op basis van het plan van aanpak 'Een museum van Vreeswijk' en het museumconcept 'Werkende werf' is aan de restauratie van de werf en aan de opbouw van het museum begonnen. De verschillende gebouwen op het werfterrein bevonden zich bepaald niet meer in een presentabele staat. Als eerste is er dan ook hard gewerkt om deze gebouwen van binnen en van buiten voor de beoogde bestemming te renoveren. Ook het werfterrein heeft een flinke opknapbeurt gekregen.
Het bestuur was en is zeer ambitieus en heeft het voor elkaar gekregen om naast het startkapitaal van de gemeente Nieuwegein flink wat geld van sponsors en fondsen los te krijgen om zijn ambitieuze plannen te kunnen realiseren.

Museum én werkende werf
Naast het opknappen van terrein en gebouwen zijn er twee ruimtes als museale ruimtes ingericht: in het Bezoekerscentrum wordt de geschiedenis verteld van het schippersdorp Vreeswijk in relatie tot de waterwegen en waterwerken in de omgeving . In het Expositiecentrum gaat het over de geschiedenis van de Nederlandse binnenvaart, waar mogelijk in relatie tot Vreeswijk.
De Museumwerf is nog steeds een werkende werf waar historische binnenvaartschepen worden onderhouden, gerepareerd en gerestaureerd. Historische binnenvaartschepen zijn schepen die nog onder zeil hebben gevaren en die minimaal vijftig tot soms ruim honderd jaar oud zijn. In de museumhaven liggen binnenvaartschepen die door een schouwcommissie op hun historische merites zijn beoordeeld. Komen zij door deze 'test', dan kunnen zij een ligplaats in de museumhaven krijgen. En het Theehuys is een plek, waar de bezoekers alle indrukken die zij tijdens hun bezoek aan de Museumwerf hebben opgedaan kunnen verwerken genietend van een kopje koffie en van het uitzicht op de prachtige oude binnenvaartschepen in de museumhaven.

Actieve vrijwilligers
De Museumwerf zou maximaal 10.000 bezoekers op jaarbasis kunnen trekken. Om dit bereiken zijn er inmiddels meer dan 50 vrijwilligers actief op de Museumwerf: technische en museale vrijwilligers en vrijwilligers in de catering. Want na de opening hebben bestuur en medewerkers niet stil gezeten: er is een prachtige website ontwikkeld; de museumhaven is geopend en er is een compleet nieuw Theehuys aan de Vaartse Rijn gebouwd. Op dit moment bezoeken jaarlijks ruim 6.000 bezoekers de Museumwerf. De Museumwerf is dus goed op weg om het streefcijfer van 10.000 bezoekers per jaar te halen.