Harmonie Concordia van 1839

Van kerk-ensemble tot Koninklijke Harmonie.

Sinds in 1800 de grote Petruskerk weer door de katholieken in gebruik genomen kon worden was er een muziek- ensemble actief om de gezangen te begeleiden. Toen in 1839 het nieuwe grote Van Hirtum-orgel in gebruik genomen werd stopte het kerk-ensemble waar orgel- bouwer Bernard van Hirtum als organist van het oude kleine orgel mee samenwerkte. In hetzelfde jaar richtten een aantal muziekliefhebbers de “Harmonie Concordia” op. Bernard van Hirtum is een van de oprichters en geldschieters van de harmonie.

Het muziekgezelschap is een tamelijk gesloten club uit de hogere lagen van de bevolking. Dat blijkt temeer als in 1858 kolonel Majoie, eigenaar van het kasteel Groenendaal, tot “president” benoemd wordt. In 1864 viert het gezelschap zijn 25-jarig bestaan. Maar de beslotenheid wreekt zich; de animo neemt geleidelijk af, en twee jaar na het jubileum gaat Concordia ter ziele.

Een aantal leden van het gezelschap blijven doorspelen en langzaam neemt het ledental weer toe. In 1874 wordt Concordia opnieuw opgericht, nu onder de noemer van fanfare, waarschijnlijk omdat het aantal houtinstrumenten nagenoeg tot nul is gedaald. Bernards zoon Toon van Hirtum is een van de oprichters en later een tijd lang de dirigent. Hector Majoie, zoon van de kolonel, neemt het presidentsstokje over van zijn vader. Er komt nu snel nieuw bloed binnen. Binnen een half jaar zijn er 65 leden, en het gezelschap gaat open concerten organiseren, het eerste al een half jaar na de herstart. De plaats wordt per lot bepaald uit de vier publieke gelegen- heden van het dorp; het wordt het café annex bakkerij van L. Naaijkens in de Korte Gelderstraat. Het tweede concert een jaar later wordt gehouden bij de Valk. Het niveau was toen al zo goed dat het concert gegeven kon worden samen met de befaamde liedertafel L’echo des Montagnes uit Tilburg.
Concordia wilde nu een vaste plek om te repeteren en te concerteren. Naaijkens was bereid om zijn lokaal te verbouwen met een grote zaal. Sindsdien heette de gelegenheid Café-zaal Concordia. Dit bekende café bestaat nog steeds, nu onder de naam De Gouden Carolus.

 

Op 26 januari 1910 wordt het “muziekgezelschap Concordia” bij Koninklijk Besluit een rechtspersoon. Concordia bouwt nu een muziekkiosk op de Markt, zodat er geregeld openbare concerten gehouden kunnen worden.

Pastoor Jurgens, die in 1902 van de parochie Esbeek naar Hilvarenbeek verhuisd is, kon geen vat krijgen op deze bloeiende vereniging en richtte daarom in 1909 de kerkelijke Harmonie St. Leonardus op, die door de kapitaalkrachtige pastoor van instrumenten en uniformen voorzien werd. Deze harmonie wilde graag ook de kiosk gebruiken, en dat werd door Concordia collegiaal geregeld met een huurover- eenkomst, maar huur is er nooit betaald. In 1928 moet de kiosk dringend gerepareerd worden. Concordia klopt voor deze publieke voorziening bij de gemeente aan. Het gemeentebestuur gaat akkoord op voorwaarde dat de kiosk t.z.t. bij herbouw eigendom van de gemeente wordt. In 1938 is dat gebeurd. De kiosk werd in 1939 in gebruik genomen bij het eeuwfeest van Concordia. De harmonie heeft in dit topjaar het aanzienlijk aantal van 115 leden, naast harmonie St. Leonardus.

 

Concordia blijft in de oorlogsjaren spelen en optreden. Dat kost haar het predicaat “Koninklijke”. Het ledenaantal is dan fors gedaald, maar langzaamaan groeit het weer. In 1953 wordt op verzoek van burgemeester Meuwese een in het tijdsbeeld passende drumband toegevoegd, om bij te dragen aan de Kempische Cultuur- dagen.
In 1956 wordt harmonie St. Leonardus opgeheven en de toestroom van oud-leden daarvan versterkt Concordia verder. In 1959 krijgt Concordia van koningin Juliana het predicaat Koninklijke terug, mede dank zij de rol die zij in de Kempische Cultuur- dagen speelt (zie het artikel Groot-Kempische Cultuurdagen).
Bij het 125-jarig bestaan in 1964 krijgt Concordia voor de eerste maal uniformen. In 2005 wordt `Harmonie Concordia van 1839` Nederlands kampioen in de Eerste Divisie, landelijk de hoogste reguliere klasse.

 

“Harmonie Concordia van 1839” bestaat nog steeds en floreert, zoals op bovenstaande foto bij het 175-jarig bestaan in 2014 op het toneel van de Elckerlijc te zien is. Het orkest heeft hier 99 leden.
Om ruimte te geven aan de muzikale aspiraties van jongeren werd ook een slagwerkgroep opgericht. Deze kan zich inmiddels beroepen op vele successen. Daarnaast ontstonden, gestimuleerd door een nauwe samenwerking met de Muziekschool, meerdere klassieke ensembles waarin gevorderde amateurs en professionals elkaar ontmoeten.

Op initiatief van de Harmonie werd in 2008 muziek geïntroduceerd op de basisscholen. Docenten van Muziek- en Basisschool werd gevraagd een lesprogramma te ontwikkelen dat structureel een plaats kreeg binnen het curriculum van de scholen. Dat vormde mede aanzet voor het ondertussen landelijk ingevoerde zeer succesvolle programma “Méér Muziek in de Klas”.

 

Literatuur

Mari Hendriks, Kees van Kemenade en Jan Naaijkens, Vanaf maat 1839. Gedenkboek bij gelegenheid van het 150-jarig bestaan van Harmonie Concordia Hilvarenbeek. Uitgave Harmonie Concordia, 1989. 152 p.
Brochure Koninklijke Harmonie Concordia 1839 – 1999. Samengesteld door Jan Stoel. Uitgave in eigen beheer, 1999. 28 p.