Batavus

Batavus

Batavus is een Nederlands fietsenmerk, dat in het verleden ook bromfietsen en motorfietsen produceerde.
Het bedrijf is gevestigd te Heerenveen. Batavus werd in 1904 te Heerenveen opgericht door Andries Gaastra en zijn vrouw Dientje als Rijwiel- en Motorenfabriek A. Gaastra, en werd later Batavus NV Rijwiel & Motorenfabriek, en Batavus Intercycle B.V. (1932-1986). Aanvankelijk werden er ook wekkers en naaimachines geproduceerd, maar later importeerde Gaastra fietsen van het Duitse merk Presto. De merknaam Batavus werd in 1909 gedeponeerd. Er werden toen al fietsen gemaakt.

In 1917 werd de rijwiel- en vijlenfabriek Harmsen en Nieuwenhuis uit Heerenveen overgenomen, inclusief het merk Phoenix dat werd doorverkocht.
De eerste eigen motorfiets werd gebouwd in 1932. Het was eigenlijk een fiets, met daarin een Sachs-motorblok. In de jaren dertig werden fietsen met hulpmotoren van Sachs en ILO gemaakt. Ook de lichte 120- en 125 cc motorfietsen hadden motorblokken van die merken.

In de Tweede Wereldoorlog werden alleen fietsen gemaakt en vanaf 1950 maakte Batavus alleen nog fietsen en bromfietsen met motorblokken van Itom, ILO en Sachs. Een bekende brommer uit de Batavusstal is het eerste type Batavus Whippet (1962) met enkele hoge uitlaat, uitmondend in twee dunne pijpjes, in 1963 opgevolgd door de Whippet met een tijgerprint op de buddyseat en een dubbele uitlaat. Uiteindelijk bouwde Batavus nog slechts 49 cc brom- en motorfietsen met Sachs- of Tomos-blok. De bromfietsen met ILO-motor kregen vanaf het begin van de jaren vijftig allemaal de aanduiding "Bilonet" naast de echte type-aanduiding. Een raadselachtige naam, die voortkwam uit "Batavus met ILO, een NET ding".[bron?]

In de jaren zeventig werden motorblokjes van Anker-Laura gebruikt. In 1984 leverde Batavus in Nederland geen bromfietsen meer, maar ze werden nog wel in Duitsland verkocht, via postorderbedrijven. Batavus wees een samenwerkingsvoorstel van Yamaha af, en nam Magneet, Fongers en Germaan over.
In 1986 ging Batavus failliet. Het bedrijf werd overgenomen door de Atag Cycle Group. Eind jaren negentig werd Batavus opgenomen in de Accell Group.