Ballonvaart

dvd Ballonvaart voor prijswinnaars straatnamenprijsvraag

Marke Dalmsholt inspiratie voor straatnamen De Nieuwe Landen II
(dLv/16-05-2012)

Het college van Dalfsen heeft een besluit genomen over de straatnamen in de nieuwe woonwijk in Lemelerveld, De Nieuwe Landen II.
Plaatselijk Belang Lemelerveld heeft een prijsvraag uitgeschreven voor het bedenken van de straatnamen voor het nieuwe woongebied.

Ook moest een naam voor het nieuwe wandelpad worden bedacht. In het besluit van het college zijn de door Lemelerveld bedachte namen overgenomen. Het dorp heeft daarmee zelf de namen voor de nieuwe duurzame wijk bedacht.

23 Personen hebben gehoor gegeven aan de prijsvraag van Plaatselijk Belang en zijn met één of meerdere namen gekomen voor de nieuwe wijk. Plaatselijk Belang heeft de inzendingen verzameld, waama het college van burgemeester en wethouders een besluit heeft genomen.

De gekozen namen verwijzen naar de vroegere Marke Dalmsholt, waar het woningbouw gebied in komt te liggen. De verbindende straat in de wijk gaat dan ook De Marke heten.

Andere straten die door De Marke worden verbonden, heten Woeste Grond (noordkant van het plan), De Houtwal (straat in het verlengde van de huidige Weidelanden), Het Veen (straat ten zuiden daarvan) en De Heide (straat tussen Het Veen en de Kanaaldijk-noord). De nieuwe ventweg voor de woningen langs het kanaal krijgt dezelfde naam als de overige bebouwing langs het kanaal, namelijk Kanaaldijk-noord. Het wandelpad dat vanaf het kanaal, via het nieuwe educatieve energie-eiland en Woeste Grond het gebied Dalmsholte in gaat lopen, gaat Dalmsholtepad heten.

De prijsvraag betrof namen voor 5 straten en het wandelpad. Bij de inzendingen was ook een voorstel om de naam De Leegte in het plan terug te laten komen. Vroegere boer Dikken noemde het gebied tussen de boerderij en het kanaal op deze manier. Het college heeft besloten om het plantsoen met vijver in de wijk deze naam mee te geven. In dialect uitgesproken zegt de naam iets over de laagte van het plantsoen en in het Nederlands uitgesproken zegt het iets over de grote openheid van deze groene plek in de wijk.

De winnende inzending is afkomstig van de Historische Werkgroep Lemelerveld, die de gekozen straatnamen of een variant van deze namen heeft voorgedragen. De historische  werkgroep, bestaande uit Lies te Kiefte, Hans Vlietstra, Henk Huisman en Rien de Greef, mogen samen mee met de ballonvaart vanaf De Nieuwe Landen II. In overleg met deze personen en afhankelijk van het weer zal het tijdstip van de vaart worden bepaald.

Eervolle vermeldingen zijn er voor H. Heerink,  J.J. Dijkstra, B. vd Kolk en A. Dikken uit Lemelerveld en A. Dijk uit Lemele, die namen hebben voor gedragen die overeenkwamen met de inzending van de winnaar of een geheel nieuwe naam hebben voorgedragen (De Leegte, door de dochter van boer Dikken).

De Historische Werkgroep Lemelerveld  plaatst naar aanleiding van de winnende inzending binnenkort een artikel in De Lemelervelder over de vroegere Marke Dalmsholt.

Historische werkgroep Lemelerveld: De marke Dalmsholt

De marke Dalmsholt was vanaf de middeleeuwen tot rond 1850 een gebied gelegen ten westen van de Lemelerberg en grensde ten zuiden aan het Raalterwoold en het Reelaer bij Heino. En ten oosten aan het Rechtersche Veld, het Hessemsche Veld en het Landgoed Vilsteren. Het was toen een vrij ontoegankelijk gebied, drassig laagveen grotendeels begroeid met heidevelden, dennen- en berkenbossen en berucht om zijn vele moerassen en poelen. En was hiermee een obstakel, wat betreft het maken van rechtstreekse verbindingen tussen Salland en Twente; de steden Zwolle en Almelo en vanuit het noorden naar Deventer.     

Tijdens het bewind van de koningen Willem II en Willem III (1840-1889) werden er plannen ontwikkeld o.a. voor ontsluiting en ontwikkeling van de achtergebleven gebieden. Zoals het aanleggen van wegen, kanalen en spoorlijnen. Overigens de eerste plannen voor de aanleg van het kanalenstelsel dateren al van 1830. Na vele wijzigingen in de tussenliggende jaren werd het uiteindelijke plan in 1850 ten uitvoer gebracht.

In 1853 werd het kanaal Zwolle-Hancate opengesteld en in 1858 de aftakking naar Deventer. Op dit punt van samenkomst van de twee vaarwegen ontstond bedrijvigheid door de bouw van houten barakken, directieketen en andere voorzieningen voor het personeel van de Overijsselsche Kanalisatie Maatschappij, de uitvoerder van de kanaalbouw. Het nu bekende Deventerpunt.    

Zo ontstond er langzamerhand een kleine leefgemeenschap, welke een aanzuigende werking had op rondreizende kooplieden, die er hun kans zagen en er met hun koopwaar hier neerstreken. De aanwas van nieuwe bewoners werd extra versterkt door de komst van de Beetwortelsuikerfabriek aan het nieuwe kanaal in 1866 én het opstarten van de ontginning van het woeste gebied. De kleine nederzetting in de oksel van de twee vaar wegen groeide langzaam uit tot een bescheiden dorpje zonder naam. De inwoners van Lemele, aan de andere kant van de Lemelerberg keken met verwondering naar het gebeuren in het zogenaamde Lemeler Veld. En het zou ook niet lang duren of het dorpje kreeg zo zijn eigen naam: Lemelerveld.

Alhoewel, door de officiële instanties werd tot rond 1900 de naam Dalmsholte voor het kleine plaatsje nog regelmatig gebruikt.          

Hans Vlietstra, Historische Werkgroep Lemelerveld      (dLv/23-05-2012)