Fictie en feit over historie Dalmsholt
(door Sandra Veltmaat 04-09-2008)
Lemelerveld - Twee jaar onderzoek, schrijven en praten over de geschiedenis.
Zoveel tijd kostte het Hans Vlietstra uit Lemelerveld om een deel van de geschiedenis van Dalmsholt op te schrijven.
"Ik wilde niet alleen de feiten opzoeken. Maar ik heb ook persoonlijke verhalen geschreven. Aan de hand van archieven, gesprekken met kinderen en kleinkinderen van mensen die vroeger in deze buurt leefden en gewoon met mijn fantasie heb ik het leven in de streek van ongeveer 1850 tot aan 1930 beschreven." Momenteel werkt hij aan het tweede deel, dat handelt over de periode van 1910 tot 1940.
Vlietstra is lid van de Historische Werkgroep Lemelerveld. "Met vier leden geven we allerlei historische boeken, dvd's en dergelijke uit." Zo'n dertig jaar geleden begon het met een diaserie. Nu, met moderne middelen als computer, internet en dvd, brengt de werkgroep op allerlei manieren de geschiedenis tot leven. "We hebben de internetsite Sukerbiet.nl . En de dvd die we twee jaar geleden hebben uitgebracht wordt nu nog steeds besteld." Het drukken van het boek heeft hij uit eigen zak betaald. "Mensen kunnen het telefonisch bestellen. Als ik genoeg bestellingen heb, laat ik weer een stapel drukken. Ik ben begonnen met 25 exemplaren, wilde eerst zien of er wel belangstelling voor was. Maar ik heb er nu - binnen een week - al weer vijftig laten bijdrukken." Het boek, 12 euro kost het, behandelt de Marke Dalmsholt van vroeger, een moerasveengebied dat afgebakend werd door het Raalterwold, het Reelaer, Dalfsen, Vilsteren en de Lemelerberg. "Tot ongeveer 1850 was het praktisch onbewoond, een paar schaapherders, wat stropers en een enkele bezembinder woonde hier." Met de komst van het kanaal Zwolle-Almelo en later de aftakking van Lemelerveld naar Deventer, kwamen er meer mensen wonen. De grond werd ontgonnen en men kon er goed boeren. Toen ongeveer 1868 de suikerfabriek in gebruik werd genomen aan het kanaal, kwamen veel werklui in Lemelerveld wonen, en groeide het dorp.
Vlietstra schrijft over de bewoners in het gebied, over het dagelijks leven. Hij beschrijft de tegenstelling tussen de rijke boeren en het arme volk, de macht van de kerk en de opkomst van de arbeiderspartijen. "Ik had altijd een notitieboekje bij me. Ook op de fiets kreeg ik ideeën voor verhalen. Die schreef ik dan op en 's avonds thuis werkte ik het uit." De dialogen in zijn verhalen zijn in het Lemelervelds dialect. "Dat bestaat niet in geschreven vorm, dus ik heb het fonetisch opgeschreven", aldus de schrijver, die zelf ook uit Lemelerveld komt.
Voordat hij zo'n vijftien jaar geleden met de vut kon, werkte hij als tekenaar bij de IJzerconstructie. "Dat bedrijf zat vroeger in de voormalige Suikerfabriek. Op de plek waar nu Kulturhus De Mozaïek staat en de Brugkerk."
