Pioniers in de polder

Boeren ontginnen de wildernis

In de tiende eeuw staan er al boerderijen op Redichem. Zo ongeveer waar het huidige landgoed De Bol ligt. De bewoners hebben van de wildernis vruchtbaar land gemaakt. Redichem is het gebied waarop de latere stad Culemborg wordt gesticht.

Woont men voorheen op de hoger gelegen gebieden, na het jaar 1000 verandert dat. Ook de tussenliggende, drassige wildernis wordt ontgonnen. Dat gebeurt systematisch. Voor de ontwatering worden evenwijdige sloten gegraven die tegelijk de grenzen vormen voor langwerpige stukken land: 'hoeven'. Ze zijn precies groot genoeg voor een boer om met zijn gezin van te leven.

In de elfde en twaalfde eeuw worden de polders aan weerzijden van het riviertje De Meer ontgonnen, maar ook de polder Parijs, een deel van Goilberdingen en de polder Pavijen. In deze polder klinkt het nieuwe land al snel na de ontginningen in. De bodem wordt steeds drassiger. Vermoedelijk al vóór 1210 trekken de bewoners weg uit Pavijen .