Baruch Spinoza
Baruch Spinoza is een filosoof uit de vroege verlichting.
Baruch Spinoza misschien wel de bekendste Nederlandse filosoof. Baruch Spinoza was een lenzenslijper, een politiek denker, Bijbelonderzoeker, een taalkundige en wiskundige. Baruch Spinoza was een filosoof uit de vroege verlichting. De verlichting is een periode van de 17e en 18e eeuw. In deze periode kwam er een stroming intellectuelen die dachten dat niet alles door god was of toeval, maar dat er een reden voor was. Bijvoorbeeld dat onweer niet was dat god boos was, maar een verschijnsel uit de natuur. God en de natuur waren eigenlijk hetzelfde. Veel filosofen zagen god niet als een bovennatuurlijk wezen. Veel filosofen in de tijd van de verlichting vonden dat mensen hun verstand moesten gebruiken en niet maar iets aannemen, omdat de kerk of vorst dat zei. In die tijd was het ook gevaarlijk om kritiek te hebben op de kerk zoals Baruch Spinoza had. Om die reden waren zijn boeken in Europa voor 200 jaar verboden. Ook vond Spinoza dat de macht van een staat niet in handen kon zijn van 1 persoon, omdat die persoon daar dan misbruik kan van maken. Heel belangrijk vond Spinoza dat je zelf mocht weten wat je schreef en zei. Belangrijk was wel dat je niemand echt pijn deed met geweld.
Dit hoort bij rechtsstaat en parlementaire democratie, omdat zoals ik op het einde heb gezegd Spinoza vond dat je zelf mocht weten wat je schreef en zei. Dat is dus vrijheid van meningsuiting. Vrijheid van meningsuiting vind ik persoonlijk het belangrijkste klassieke grondrecht, want zonder dat recht zit je al dichtbij een dictatuur.
-
Regio West-Brabant
Vanaf eind van de 19e eeuw werden er suikerbieten geteeld in West Brabant omdat dit gewas erg goed groeit op kleigrond. Die suikerbieten moesten nog wel verwerkt worden tot suiker en daarom werden er suikerfabrieken gebouwd. Suiker is een belangrijke grondstof voor de zoetwarenindustrie.
-
Regio Roosendaal
In deze regio werden fabrieken gebouwd die als belangrijkste grondstof suiker gebruikten. Denk aan Red Band, Liga, Hero en de Jaminfabriek in Oosterhout. Weet jij wat voor snoep of koek er door deze merken wordt gemaakt?
-
Regio Langstraat
Al sinds de 16e eeuw werden er in de Langstraat dierenhuiden bewerkt tot leer, dit noemen we looien. De arme boeren konden zo een beetje bijverdienen. Eikenschors en stromend water dat men voor het looien nodig heeft waren aanwezig in dit gebied. Toen de industrialisatie op gang kwam ging men in fabrieken met leerlooimachines werken. Hierdoor werd er nog veel meer leer geproduceerd. Het leer werd gebruikt voor de schoenenindustrie, ze maakten er dus mooie schoenen van. Welke merken schoenen worden nog steeds gemaakt in deze regio?
-
Regio Tilburg
Door thuis wol te bewerken en te weven konden boeren wat bij verdienen. De wol kwam uit het buitenland en de wolhandelaren lieten de wol graag in Brabant bewerken omdat de lonen laag waren. Toen de industrialisatie op gang kwam betekende dit het einde van de huisnijverheid. De wol werd voortaan in fabrieken bewerkt en geweven door arbeiders. Hierdoor ging het veel sneller en werd er meer geproduceerd. Vooral veel kinderen werkten in de textielindustrie. Want met hun kleine handige vingers konden zij beter werken dan volwassenen en ze kregen ook veel minder loon, ze waren dus heel goedkoop voor de fabrieksdirecteuren. Inmiddels is de meeste textielindustrie verdwenen uit Brabant. Ondertussen zijn de lonen hier veel hoger geworden en is het goedkoper om textiel in een land te laten maken waar de lonen laag zijn. Kijk eens in het labeltje van jouw t-shirt: in welk land is het gemaakt?
-
Regio Oss
Aan het einde van de 19e eeuw werd in Oss de eerste margarinefabriek geopend door de familie Jurgens. Zij hadden daarvoor geld verdiend in de boterhandel. Maar margarine was veel goedkoper en langer houdbaar dan echte boter. Het bedrijf ging steeds verder uitbreiden , onder andere in de vleesverwerking. De boter- en vleesverwerkingindustrie zijn in deze regio ontstaan omdat hier veeteelt was. De Maas overstroomde nogal eens en het land was daardoor alleen geschikt als weiland. Uit de vleesverwerkingindustrie is ook de medicijnenindustrie ontstaan, omdat men uit de dierlijke organen ingrediënten voor medicijnen kon halen. Proef jij het verschil tussen boter of margarine op je brood?
-
Regio Eindhoven
De gloeilampenfabriek van Philips is eigenlijk per toeval in Eindhoven terecht gekomen. Er stond daar namelijk een fabriekspand met een stoommachine leeg en er waren goedkope arbeidskrachten beschikbaar. Bovendien waren er goede transportmogelijkheden. Naast de gloeilampen maakte Philips ook radiolampen, röntgenbuizen, radio's en televisies. Philips had een expositieruimte waar ze allerlei nieuwe uitvindingen lieten zien: het Evoluon. Welk product van Philips heb jij in huis?
In Eindhoven zat ook de DAF-fabriek. De DAF was de eerste personenauto die eind jaren '50 geproduceerd werd in Brabant. Deze auto had een bijzondere transmissie (schakelsysteem) die tot op de dag van vandaag in personenauto's toegepast wordt. Wist je dat je je eigen DAF kunt maken? Ga naar de website van het DAFmuseum en download de bouwplaat.
-
Regio Valkenswaard
De Brabantse sigarenindustrie was internationaal bekend. De sigaren uit Brabant werden wereldwijd verspreid. Ooit waren er 180 sigarenfabrieken in Noord-Brabant. Zoals in Valkenswaard, Eersel, Bergen op Zoom, en Boxtel. De tabak kwam grotendeels uit het buitenland en werd in deze regio in eerste instantie met de hand verwerkt en later in fabrieken. Roken werd steeds minder populair na de Tweede Wereldoorlog waardoor de meeste fabrieken hun deuren moesten sluiten. Rookt jouw opa weleens een sigaar?
-
Spoorwegen
Tegelijkertijd met de opkomst van de industriële revolutie was er de intrede van de trein, aan het einde van de 19e eeuw. Door de opkomst van de industrie groeide de behoefte aan betere transportmiddelen, want grondstoffen moesten aangevoerd worden en de eindproducten moesten afgevoerd kunnen worden. Kriskras door de provincie werden nieuwe spoorlijnen aangelegd. Boxtel was een strategisch knooppunt tussen 's-Hertogenbosch en Eindhoven. De spoorwegen hebben in Brabant een belangrijke bijdrage geleverd aan de economische ontwikkeling van de provincie. Niet alleen omdat ze ervoor zorgden dat de handel zo'n grote bloei kon doormaken, maar ook door de werkgelegenheid aan het spoor zelf. Na de aanleg van de spoorwegen en stations konden duizenden mensen aan het werk als machinist, stationschef, seinwachter, sjouwer, onderhoudsmonteur en andere banen rond het spoor. Tegenwoordig worden er nog steeds veel goederen over het spoor vervoerd. Maar er zijn meerdere transportmogelijkheden. Welke andere transportmogelijkheden ken je?
-
Zuid-Willemsvaart en Wilhelminakanaal
Eind 19e eeuw waren de natuurlijke rivieren en beken in Brabant slecht bevaarbaar. Koning Willem I startte met de aanleg van kanalen. Door de aanleg van kanalen werd het mogelijk grondstoffen en producten over water te vervoeren. Wat is nog steeds een voordeel van goederenvervoer over water?
Window Image