De Pyramide van Austerlitz

De Franse tijd

Tijd van pruiken en revoluties

In 1789 vond in Frankrijk de Franse Revolutie plaats: burgers kwamen in opstand, omdat ze het oneerlijk vonden dat de adel en de kerk alle macht in handen hadden. De idealen van deze Franse burgers waren Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap en dus meer macht voor het gewone volk. Deze revolutie had een grote invloed op Nederland. Nederland was in die tijd een Republiek waar stadhouder Willem V de baas was. Ook hier was een grote groep burgers ontevreden over de manier waarop Willem V regeerde.

Met hulp van Frankrijk
Deze ontevreden burgers, die zich patriotten noemden, werden 1787 verslagen door de stadhouder. Veel patriotten vluchtten naar Frankrijk. Toen daar de Franse Revolutie was uitgebroken wilden de patriotten samen met Franse soldaten de idealen van de revolutie in ons land verspreiden. Met behulp van de patriotten versloegen de Fransen onder leiding van generaal Pichegru de stadhouder. Willem V vluchtte daarop naar Engeland. De periode die volgde noemen we de Franse Tijd. Want in ons land waren vanaf toen de Fransen de baas.

Napoleon Bonaparte
In Frankrijk kwam ondertussen Napoleon Bonaparte aan de macht. Hij was een groot militair en zette de Franse regering aan de kant. Frankrijk was in oorlog met Engeland. Napoleon wilde zijn veroverde gebieden beschermen. Daarom stuurde hij de Franse generaal Marmont naar Nederland. Marmont moest met 18.000 soldaten een leger opbouwen om het land te verdedigen tegen de Engelse vijand. Het viel Marmont op dat de Nederlandse soldaten veel slechter getraind waren dan de Franse. Daar moest iets aan gebeuren.

Kamperen op de hei in Zeist
Daarom bedacht hij een trainingskamp in het midden van het land, op de hei tussen Zeist en Driebergen. Napoleon vond het geen goed idee. Hij was bang dat de soldaten ziek zouden worden van kamperen. Maar Marmont was een eigenwijze man en dreef zijn zin door.

In het voorjaar van 1804 werden op de hei stallen en keukens gebouwd en tenten opgezet. In juli arriveerden de eerste soldaten, ze vonden het leven in het kamp in het begin erg zwaar. Napoleon kreeg gelijk: de soldaten waren het kamperen niet gewend en velen werden ziek. Er was geen ziekenhuis in de buurt, dus moesten ze helemaal naar Utrecht lopen om behandeld te worden.

Oefenen voor een sterk leger
De hele zomer trainde Marmont zijn mannen tot een sterk leger. Elke twee weken werd op zondag een grote manoeuvre gehouden: tijdens oefeningen werden de geweren en kanonnen echt gebruikt. Dat leverde een groot spektakel op waar veel toeschouwers op af kwamen. Er kwamen ook handelaren op het kamp af, die spullen aan de soldaten verkochten. Een van de handelaren was Petrus Judocus van Oosthuijse, die hout leverde voor de bouw van barakken en knopen en kleding voor de soldaten. Langzaam ontstond er een klein dorp rondom het kamp.

Piramide ter herinnering
In september was het leger sterk genoeg. Om ervoor te zorgen dat de soldaten zich niet gingen vervelen, bedacht Marmont een list. Hij wilde een indrukwekkend gedenkteken bij het kamp bouwen, ter herinnering aan de maanden in het kamp en om Napoleon te eren. Een paar jaar eerder was Marmont met Napoleon op veldtocht in Egypte geweest, waar hij piramides had gezien. Zo kwam hij op het idee om een piramide te bouwen.

De bouw
Op 10 september 1804 begonnen de soldaten met de bouw van de 23 meter hoge piramide. Daar bovenop kwam nog een houten obelisk van 13 meter. Ook Marmont zelf werkte mee. Na een maand slepen met zandzakken was de piramide klaar. De piramide maakte grote indruk op de mensen, omdat je heel ver kon kijken als je er bovenop stond. Toen het winter werd, werd het rustig in Kamp Zeist. Marmont en de meeste soldaten waren uit het kamp vertrokken. Alleen de handelaren bleven achter waardoor het dorp bleef bestaan.

Pyramide van Marmont of van Austerlitz?
In 1806 was Lodewijk Napoleon door zijn broer Napoleon Bonaparte naar Nederland gestuurd om als koning ons land te regeren. Lodewijk Napoleon vond dat de piramide voortaan de Pyramide van Austerlitz moest heten. Austerlitz was een plaats in Tsjechië waar Napoleon een belangrijke veldslag had gewonnen. Marmont was het hier natuurlijk niet mee eens. Hij had de piramide de Marmontberg genoemd, zodat zijn naam herinnerd zou worden. Dat is mislukt, want nog altijd dragen het dorp en de piramide de naam Austerlitz. Piramide werd vroeger met een y gespeld, vandaar dat je Pyramide van Austerlitz nog altijd met een y schrijft.

In de loop van de tijd verzakte de piramide. Veel mensen vonden dat zonde, daarom werd in 2001 begonnen met de restauratie van de piramide. In 2008 was het af en sindsdien heeft de piramide haar oude glorie terug, al is ze nu iets minder hoog dan vroeger.