Een V-1 op de Huttenwal

De Tweede Wereldoorlog

Tijd van wereldoorlogen

Enkele dagen voor de Bevrijding in april 1945 vond in Rijssen een groot drama plaats. Er waren in Nederland door de bezetter verschillende lanceerinstallaties voor raketten geplaatst, onder meer in Almelo, maar ook drie in de nabijheid van Rijssen, niet ver van de weg richting Markelo. De Duitse bezetter vorderde regelmatig paarden en wagens om 's nachts hun wapens van de stations naar de lanceerplaatsen te vervoeren. Overdag was dat te gevaarlijk, omdat Engelse vliegtuigen op elk bewegend voorwerp schoten. De V1's en later de V2's waren allemaal gericht op Londen of Antwerpen, om daar dood en verderf te zaaien. Zo probeerden de Duitsers het offensief van de geallieerden tot staan te brengen en de oorlog in het voordeel van Duitsland te beslechten.

Stotterende raketten

Met gevaar voor eigen leven pleegden de dwangarbeiders in de Duitse raketfabrieken vaak sabotage. Daardoor kwamen de wapens regelmatig niet van de grond of stortten ze voortijdig neer. De raketten werden 's nachts afgevuurd. De mensen luisterden dan gespannen naar het geluid van de overvliegende V1's of stonden buiten bezorgd naar de lucht te kijken als ze een stip met een uitlaatvlam erachter in westelijke richting zagen vliegen. Soms viel de motor vroegtijdig stil en dan was het maar de vraag waar deze raket zou neerkomen, met alle gevolgen van dien. "Je kon het horen als er iets mis was. Dan begon de raket te stotteren. Net als bij een motor die niet goed loopt."

Voltreffer

De Rijssenaren liepen niet het meeste gevaar van de V1's die hiervandaan werden afgeschoten, want die vlogen naar het zuidwesten. De V1's die vanuit Almelo overkwamen, leverden veel meer gevaar op. Die vlogen namelijk recht over Rijssen. Al een paar keer was er een V1 in de buurt van Rijssen neergekomen. Kwam de V1 in het open veld aan de grond, dan ging hij vaak niet af. In de nacht van zondag 25 op maandag 26 maart 1945 ging het ook boven Rijssen een keer mis. Met een ontzettende dreun viel de vliegende bom op de Huttenwal. Een overlevende van de voltreffer vertelde later dat de kerosine tegen de ramen spoot. "Alles vloog overeind en repte zich in pyjama's en nachthemden naar buiten. Midden op de Walstraat stonden de mensen huiverend te kijken naar het sinistere vuur dat hoog boven de daken uittorende."

Ongeluk bij een ongeluk

Tijdens het blussen van de brand kwam er ook nog een Engels vliegtuig over dat, tot overmaat van ramp, in een duikvlucht in de richting van de vuurzee een bom afwierp. Er kwamen die nacht 23 mensen om het leven: negen door de neerstortende V1 en veertien ten gevolge van de bom. Onder deze laatste groep bevonden zich vijf brandweerlieden. Waarschijnlijk zijn er aan Duitse zijde ook twee slachtoffers gevallen. Ook waren er veel gewonden. Het verdriet en de verslagenheid waren groot. Na de Tweede Wereldoorlog is voor deze slachtoffers nooit een apart monument opgericht. Wel herinnert een plaquette in de brandweerkazerne aan de vijf omgekomen brandweerlieden.