Cholera

Fabrieken en arbeiders

De arbeiders op de steenfabrieken, waarvan er ook een aantal langs de Vaartse Rijn in Jutfaas lagen, woonden vaak in huisjes op of nabij de fabriek zelf. De leefomstandigheden waren soms abominabel, wat leidde tot veel ziekte. Slechte eet- en drinkgewoonten en vooral vervuild drinkwater maakte de bewoners van deze slechtgebouwde huizen erg vatbaar voor ingewandsziekten, zoals cholera. Het is niet verwonderlijk dat de vele uitbraken van die ziekte in de negentiende eeuw vooral onder de fabrieksarbeiders veel slachtoffers eisten. De lokale geneesheer, Gerard Teljer, richtte een eigen geneeskundige commissie op om de ziekte te bestrijden. Zo wist hij in het centrum van Jutphaas een nieuwe dorpspomp te laten plaatsen, met als gevolg dat daar de cholera nauwelijks vat kreeg op de inwoners. Juist echter bij de steenfabrieken ging het mis. Toen in 1870 een pokkenepidemie uitbrak onder de arbeiders van steenfabriek De Zonnbloem, beijverde Teljer zich om de mensen te vaccineren, al kreeg hij het daarover aan de stok met enkele predikanten, die vonden dat vaccinatie in strijd was met de Bijbel.