Samenvatting
- vak: geschiedenis, aardrijkskunde: topografie, maatschappijleer, kunstbeschouwen
- tijdvak: 1500-1600 - Tijd van ontdekkers en hervormers
- doelgroep: onderbouw VO
- tijdsduur: 1 uur
- groepsvorm: klassikaal, individueel of tweetallen/groepjes
Benodigdheden
- Vensterplaat Karel de Vijfde
- Handleiding Karel de Vijfde VO
- Werkblad Karel de Vijfde VO
- Bijlage 1: kaart van de Zeventien Provinciën
- Bijlage 2: schilderij “Allegorie op de troonsafstand van keizer Karel V te Brussel, 25 oktober 1555”. (ca. 1630 - ca. 1640) van Frans Francken
Leerdoelen
- De leerlingen leren over de macht van Karel V en het ontstaan van zijn enorme rijk
- De leerlingen leren over hoe Karel V door erfenis en oorlog steeds meer gebieden in handen kreeg, onder andere verschillende gebieden die nu in Nederland liggen.
- De leerlingen maken kennis met het begrip ‘allegorie’ en leren het schilderij “Allegorie op de troonsafstand van keizer Karel de Vijfde te Brussel” te interpreteren.
Benodigde voorkennis
- geen
Randvoorwaarden
- computers/tablets met internet
- schetspapier en potloden
- eventueel een atlas
- voor elke leerling een werkblad
Beoordeling
- aan de hand van de bespreking van het werkblad
- de gemaakte schets
Lesactiviteiten
Introductie
- Bespreek klassikaal de vensterplaat van Karel de Vijfde en de aflevering van Klokhuis over Karel de Vijfde. Vergelijk de informatie uit de film met de informatie de leerlingen zelf hebben ontdekt in de vensterplaat. Dit kan aanleiding zijn om over het Koningshuis te praten en de Nederlandse gebieden overzee.
Kern
- De leerlingen maken individueel of in groepjes de vragen en opdrachten op het werkblad.
Afsluiting
- Bespreking van het werkblad
Illustratieverantwoording
Vensterplaat
Illustrator: John Rabou
Informatieblokjes
- Karel de Vijfde: Portret van Karel de Vijfde. Titiaan, 1548. Collectie Alte Pinakotek, München.
- Slim trouwen: Portret van Isabella van Portugal. Meester van de vrouwelijke halffiguren, 1503-1539. Collectie Museu Nacional de Arte Antiga, Lissabon.
- Nederland wordt één: Carolusgulden, 1553-1556. Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karel_II_AR_Florin_82001326.jpg
- Strijd om de macht: Het Spanjaardenkasteel dat Karel V in 1540 liet bouwen om de stad Gent in bedwang te houden. In: A. Sanderus, Flandria Illustrata. Publiek domein, https://nl.wikipedia.org/wiki/Keizer_Karel_V#/media/File:Ghent,_Spanjaardenkasteel_;_1641.jpg
- Een rijk waar de zon nooit ondergaat: De Spanjaarden veroveren en verwoesten de Azteekse stad Tenochtitlan, Mexico 1521. Anoniem, 2e helft 17e eeuw. Library of Congress, Washington, VS.
- Altijd maar op reis: Portret van Karel de Vijfde te paard, Cornelis Anthonisz., (1555-1558). Rijksmuseum, Amsterdam.
- Dood aan de ongelovigen: Acht doopsgezinden in Amsterdam verbrand. Jan Luyken, 1685. Rijksmuseum, Amsterdam.
- Karels treurige einde: Allegorie op de troonsafstand van keizer Karel V te Brussel. Frans Francken (II), ca. 1630 – ca. 1640. Rijksmuseum, Amsterdam.
Werkblad
- Nederland zeventien provincies - 1684 J. Seller (GB) - Oude Landkaarten
- Schilderij “Allegorie op de troonsafstand van keizer Karel V te Brussel, 25 oktober 1555”. (ca. 1630 - ca. 1640) van Frans Francken - Rijksmuseum - publiek domein