De standaardtaal
Kinderen leren op school de Nederlandse taal. Dat is de taal die vanaf de 17e eeuw als schrijftaal voor het hele land werd doorgevoerd. Deze standaardtaal is een combinatie van de streektalen die toen in de belangrijkste gewesten van ons land, Brabant, Vlaanderen en Holland, werden gesproken. Het was gemakkelijk voor de handel tussen de verschillende delen van het land. Minstens zo belangrijk voor de verbreiding van de Nederlandse taal is de vertaling van de Bijbel. Zo gingen steeds meer mensen in ons land lezen en schrijven in dezelfde taal. Praten bleven ze nog heel lang doen in hun eigen dorps-of streektaal.
Het Drents, een Nedersaksische streektaal
Het zuidwest-Drents, dus ook dat van Zuidwolde verschilt van het Drents dat in andere Drentse streken wordt gesproken. Kenmerkend zijn de stomme e aan het begin en eind van met name werkwoorden, bijvoorbeeld edaone en elopen. Hoe verder weg, hoe groter de verschillen.
Het Drents lijkt ook op de streektaal die wordt gesproken in andere provincies in Oost-Nederland, het zijn allemaal Nedersaksische talen. Ook in het noorden van Duitsland worden Nedersaksisch gesproken.
Nog steeds spreken veel mensen het Drentse dialect, al is het waarschijnlijk minder dan 50% van de inwoners. Als je thuis Drents praat en op school Nederlands, dan ben je tweetalig. Dat heeft voordelen. Je leert daardoor gemakkelijker andere talen, zoals Engels en Duits.
Schrijven in het Drents
Het Drents is niet alleen een spreektaal, er wordt ook in het Drents geschreven. Waarom doen mensen dat? Wel, voor sommigen is het gemakkelijker om hun gedachten en gevoelens in het Drents te uiten. Bijvoorbeeld in gedichten, verhalen en romans. Ook in muziek worden Drentse teksten gebruikt. In 2023 was Drents de meest beluisterde streektaal in de Nederlandse hitlijsten. In de top 22 waren vijf nummers in het Drents, van Daniël Lohues, Skik en Mooi Wark.
Zuidwoldiger schrijvers
Zuidwolde heeft heel wat schrijvers voortgebracht. Op de site www.digitaalkamerdewolden.nl kun je een overzicht vinden van alle schrijvers uit De Wolden. Vooral Bonnie Veendorp, Marga Kool en Jan Veenstra zijn veel gelezen schrijvers uit Zuidwolde.
In de Falieberg is een pad waarlangs gedichies van Bonnie Veendorp te lezen zijn.
Bonnie Veendorp (1923-2014) heeft haar jeugd in Zuidwolde doorgebracht. Ook in haar latere jaren woonde zij hier. Bonnies Kuierpadtie is een Drentstalige kindervoorleesroute.
