Zuidwolde werd Hervormd
Hoe de bevolking reageerde op deze overstap naar de Hervorming is onbekend. Er zijn aanwijzingen dat men over het algemeen niet erg warm liep voor het geloof. Maar op 10 mei 1598 werden op bevel van stadhouder Willem Lodewijk alle inwoners van Drenthe plotsklaps aanhangers van de Hervorming. De katholieke pastoor Ernst Henricx weigerde over te stappen naar de nije lere en vertrok. Of dit veel ophef veroorzaakte is niet bekend.
De Afscheiding
Tot 1834 ging iedereen in Zuidwolde naar de Hervormde kerk. Maar er ontstond onrust toen nieuwe wetenschappelijke inzichten doordrongen. Het ging om het ontstaan van de aarde en het leven daarop. De groep mensen die bleven vasthouden aan de traditionele opvattingen scheidden zich af in een nieuwe kerkgemeenschap. Zo ontstond op den duur de Gereformeerde Kerk.
Blijvende spanningen in de Hervormde Kerk
Binnen de Hervormde Kerk bleef een strijd tussen orthodoxie en vrijzinnigheid bestaan. In de jaren ’80 van de 19e eeuw verliet daarom opnieuw een groep mensen de Hervormde Kerk en sloot zich aan bij de Gereformeerde Kerk.
In de tweede helft van de 20e eeuw verlieten veel vrijzinnigen om verschillende redenen de kerk. Dat kwam door maatschappelijke veranderingen. Door de toegenomen welvaart en de opbouw van de verzorgingsstaat met sociale voorzieningen, waren mensen minder afhankelijk van de kerk. Bovendien werd de blik op de wereld vergroot door de komst van de televisie.
Scheuring in de Gereformeerde Kerk
Tijdens de Duitse bezetting ontstond er ook een breuk binnen de Gereformeerde Kerk. Ook in Zuidwolde verliet een groep mensen deze kerk. Zij vormden toen de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt met al spoedig een eigen kerkgebouw aan de Molenstraat. De naam is in 2023 veranderd in Nederlands Gereformeerde Kerk Zuidwolde- Het Anker.
Samen op Weg
In de jaren '60 kwamen op landelijk niveau gesprekken op gang tussen vertegenwoordigers van de Hervormde en Gereformeerde Kerken om over de kerkmuren heen te kijken en tot samenwerking te komen. Dit Samen op Weg-proces leidde er in 2004 toe dat het één nieuwe kerk werd, de Protestantse Kerk in Nederland. In Zuidwolde sloten zowel de Hervormde Kerk als de Gereformeerde Kerk zich hierbij aan. De laatste heet nu Ontmoetingskerk.
