Pim Fortuyn gaat in 2001 de politiek in. Hij is dan 53 jaar en een van de spraakmakende critici van de multiculturele samenleving en de Islam. Fortuyn plaatst zichzelf in de traditie van de patriotten. In zijn boek ‘Aan het volk van Nederland’, waarvan de titel ontleend is aan het beroemde pamflet van Joan Derk van der Capellen tot den Pol, kopieert hij de toon van de patriotten. Hij roept het volk op om – net als de patriotten eind achttiende eeuw – het heft in eigen handen te nemen.
Op 6 mei 2002 wordt Pim Fortuyn op het Mediapark in Hilversum vermoord door Volkert van der Graaf. De moord op Fortuyn is een ongekende schok voor de Nederlandse samenleving. Negen dagen later gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. De Lijst Pim Fortuyn (LPF) wordt met 26 zetels de grootste nieuwkomer in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Na 86 dagen regeren met het CDA valt het Kabinet-Balkenende I en komt de LPF in de oppositie terecht. Inmiddels bestaat de partij niet meer.