Peter Tazelaar

In smoking naar de Hollandse Kust

Peter Tazelaar, op 5 mei 1920 in Fort de Kock (Nederlands-Indië) geboren, gaat in de zomer van 1938 naar Nederland. Hij gaat een opleiding volgen aan het Koninklijk Instituut voor Marine in Den Helder en ontmoet daar Gerard Dogger. Peter slaagt niet voor het eerste jaar; de theoretische vakken kunnen hem niet boeien. Dan schrijft hij zich in op de Zeevaartschool in Groningen, maar ook daar heeft hij moeite zijn aandacht erbij te houden. Nadat het Duitse leger Nederland is binnengevallen en het Nederlandse leger zich heeft overgegeven, probeert hij via Frankrijk naar Engeland te gaan, maar dat mislukt. Terug in Groningen richt hij met andere adelborsten en cadetten een verzetsgroep op die later opgaat in de landelijke verzetsorganisatie Ordedienst (OD).

Begin juni 1941 monstert hij als stoker aan op het onder Panamese vlag varende Zwitserse vrachtschip St. Cergue. Het schip ligt in de haven va n Schiedam en zal naar New York gaan om graan op te halen voor het Duitse leger.Aan boord van dit schip treft hij vier andere Engelandvaarders aan: Gerard Volkersz, Toon Buitendijk en de Leidse studenten Bram van der Stok en Erik Hazelhoff Roelfzema.

Bij de Faeröer-eilanden kunnen ze overstappen op de Britse kruiser Devonshire. In Londen zet hij op voorstel van Bram van der Stok, die zelf naar de luchtmacht gaat, samen met Erik Hazelhoff Roelfzema en Chris Krediet de operatie 'Contact Holland' op. Doel: de communicatie tussen verzetsgroepen in Holland en Engeland verbeteren. Vanuit Engeland moeten geheim agenten en seinapparatuur op de Hollandse kust worden gezet. Ook moeten verzetsmensen naar Engeland worden geholpen.

In smoking naar de Hollandse Kust

Op 23 november 1941 wordt Tazelaar, in smoking gekleed onder een wetsuit, door Erik en Chris op het Scheveningse strand gezet. Met Gerard Dogger gaat hij de operatie 'Contact Holland' vanuit bezet Nederland organiseren. Erik en Chris gaan terug naar Engeland. In de nacht van 17 op 18 januari 1942 moeten Tazelaar en Dogger de politicus Herman Wiardi Beckman en de verzetsman Frans Goedhart naar het strand van Scheveningen brengen. Met een motorgunboat komen Erik en Chris op een afgesproken tijdstip de mannen van het strand ophalen en meenemen naar Engeland. Het is ijskoud, het vriest bijna 20 graden. De Duitse nachtpatrouille is net voorbij. Peter en Gerard kruipen zo ver mogelijk de golfbreker op. Wiardi Beckman, Goedhart en hun begeleider Willem Pasdeloup verstoppen zich in een leegstaand bunkertje op het strand. Als Gerard Dogger zich naar het bunkertje begeeft wordt de stilte verbroken door Duits geschreeuw: 'Heraus! Heraus! Hände hoch!' Hij kan nog maar net duiken. Voor zijn ogen worden Wiardi Beckman, Goedhart en Pasdeloup door een Duitse patrouille ingerekend. Gerard haast zich terug naar de golfbreker en sleurt Peter het ijskoude water in. Tot hun geluk lopen de Duitsers niet verder het strand op. Gerard trekt Peter mee naar de pier. Half bevroren strompelen ze het strand over richting de boulevard. Met het Kurhaus links van hen beklimmen ze een stenen trapje, rinkelend van de ijspegels aan hun kleding en bereiken hun schuiladres aan de Groningsestraat 24.

Later die maand vertrekt Tazelaar met Gerard Dogger via de Van Niftrikroute richting Spanje. Via Portugal komen ze in april 1942 in Engeland aan. In Wales krijgt Tazelaar een commandotraining, waarna hij bij Bureau Bijzondere Opdrachten werkt. Op 9 september 1944 krijgt hij de Militaire Willems-Orde voor zijn inzet voor 'Contact Holland'. In november 1944 wordt hij met Lykele Faber boven Friesland gedropt. Hij vindt onderdak bij een boer in Hindeloopen. Later ondervragen de Duitsers de boer, ze zetten hem met blote billen op de kachel, maar toch weet de boer te zwijgen.

Tazelaar wordt na terugkomst in Nederland adjudant van Koningin Wilhelmina samen met Erik Hazelhoff Roelfzema en Rie Stokvis-Knapper. In 1981 huurt Tazelaar een huisje in de Schoolstraat 1 in Hindeloopen. De laatste jaren woont hij daar samen met Wil Folkerts, die het huisje na zijn overlijden heeft gekocht. Hij is in Hindeloopen overleden op 6 juni 1993. Op 23 juni 2013 is op het plein voor Museum Hindeloopen een monument voor Tazelaar opgericht.

Tazelaar is getrouwd geweest met Doortje 'Dodie' Sherston, Sabine Zuur, Petronella Sigmond en Gerda Hoorn. Uit zijn tweede huwelijk heeft hij een dochter en een zoon.

April 1942  (zie foto Peter Tazelaar april 1942)

Deze foto van Peter Tazelaar is gemaakt in 1942. Na het echec op het strand van Scheveningen in de nacht van 17 op 18 januari 1942 gingen Peter en Gerard Dogger de nacht erop opnieuw naar het strand in het vermoeden dat Erik Hazelhoff Roelfzema en Chris Krediet misschien dan bij de golfbreker zouden arriveren om Wiardi Beckman en Goedhart op te halen (zij wisten uiteraard niets van wat zich de nacht ervoor had afgespeeld). Peter en Gerard liepen echter in de armen van een Duitse patrouille en werden naar een wachtlokaal van de Duitse Grenspolitie op het Gevers Deynootweg gebracht. Dankzij een dronkemansact en de hulp van politie-inspecteur Broer Moonen, die de arrestanten zogenaamd kwam ophalen voor plaatsing in de gevangenis) konden zij ontkomen.

Maar Peter en Gerard moesten daarna hals over kop uit Nederland weg. Begin februari vertrokken zij richting Spanje en kwamen in april 1942 in Engeland aan. Vervolgens beleefde Peter daar de grootste teleurstelling in zijn leven: hij werd door de Nederlandse inlichtingendienst buitenspel gezet. Daarna ging hij bij de Prinses Irene Brigade. De desbetreffende foto van hem, in PIB-uniform, is toen van hem gemaakt.

Eind 1944 werd hij in Friesland gedropt als geheim agent. Hij heeft dus het op het strand van Normandië zetten van de brigade en de veldtocht daarna richting Nederland niet meegemaakt.”

Onderscheidingen

* Militaire Willems-Orde

* Bronzen Leeuw

* Verzetsherdenkingskruis

* King's Medal for Courage in the Cause of Freedom.

De grote Tazelaar

De historicus Victor Laurentius schreef over Peter Tazelaar het boek 'De grote Tazelaar'. Het boek is verkrijgbaar in het Museum Engelandvaarders in Noordwijk: https://www.museumengelandvaarders.nl/