De Koude Oorlog

In 1945 komt er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Europa wordt vanuit het westen bevrijd door de geallieerden met Amerika als leider. Vanuit het oosten komt het Rode bevrijdingsleger van de Sovjet-Unie. Eind april 1945 ontmoeten Amerikaanse en Russische soldaten elkaar bij de Oost-Duitse rivier de Elbe. In mei 1945 is Duitsland verslagen en Europa bevrijd. Amerika en de Sovjet-Unie zijn de grote winnaars van de oorlog. Beide landen hebben een sterk leger en willen niet voor elkaar onder doen. Zo komen de twee wereldmachten tegenover elkaar te staan. Ze verdenken elkaar ervan de machtigste van de wereld te willen zijn. Allebei kunnen ze atoombommen maken.

Uit angst voor elkaar beginnen beide landen met het maken van enorme hoeveelheden bommen. Ze denken: ‘Zolang wij meer atoombommen hebben dan de ander, zullen we nooit aangevallen worden. En als het wel gebeurt, dan zijn we altijd sterk genoeg om de tegenstander te verslaan.’ Het wordt een soort wedstrijd tussen Amerika en de Sovjet-Unie wie de meeste en beste atoombommen kan maken. Beide landen proberen vrienden te worden met landen die hen kunnen helpen. Amerika richt de NAVO op. Nederland doet hier ook aan mee. ‘Dat kunnen wij ook’, denken de Russen en zij sluiten met bevriende landen het Warschau Pact. En zo ontstaat de Koude Oorlog. Er wordt niet gevochten, maar dat zou zomaar ieder moment kunnen gebeuren.

Als trouwe bondgenoot van Amerika wordt ons land meegezogen in de Koude Oorlog. Ook hier zijn mensen bang voor een aanval door de Sovjet-Unie. De Sovjet-Unie is communistisch. Het idee van het communisme is dat iedereen gelijk is en dat al het bezit met elkaar gedeeld wordt. Een mooi ideaal, maar in werkelijkheid leven veel mensen in de Sovjet-Unie in armoede en mogen ze niet hardop zeggen wat ze denken of kiezen wat ze willen. Amerika is kapitalistisch en daarnaast worden vrijheid om te zeggen wat je denkt en te kiezen wat je wilt erg belangrijk gevonden. Het idee van het kapitalisme is dat bezit privé-eigendom is waarmee je door te investeren winst kunt maken. Er zijn dus mensen met meer en mensen met minder bezit. Het communisme wordt door het kapitalistische Amerika en zijn vrienden gezien als het ‘het rode gevaar’. Er worden bunkers en installaties gebouwd om bij een mogelijke aanval van de Russen snel te reageren. Dat gebeurt meestal in het diepste geheim. Ook in onze streek. In het gemeentehuis van Woudrichem wordt diep onder de grond een geheime kelder gegraven. Als de Russen zouden komen, dan kan het gemeentebestuur hier schuilen en zijn werk doen. In 1955 worden in de uiterwaarden van Sleeuwijk betonnen pijlers gebouwd om heel snel een brug over de rivier de Merwede aan te kunnen leggen. Hierover kunnen soldaten zich verplaatsen vanuit het zuiden naar het noorden. In Sleeuwijk noemen de mensen het de ‘militaire brug’. 

Ook in Nederland zijn communisten. Die worden heel goed door de geheime dienst in de gaten gehouden. Hebben ze niet stiekem contact met de Sovjet-Unie? Brengen ze Nederland in gevaar? Een afdeling van de geheime dienst zit in Fort Altena in Sleeuwijk. Onder de naam ‘Gladio’ bespioneert deze dienst mensen die verdacht zijn. Niemand weet dat ‘Gladio’ in het fort huist. Dat is ook niet de bedoeling, want de mensen zijn bang dat de Russen of Nederlandse communisten belangrijke voorzieningen, zoals water- of elektriciteitscentrales, kapot willen maken. In Werkendam en Woudrichem houdt de geheime dienst daarom de sluizen extra goed in de gaten. Als die opengezet zouden worden, loopt een deel van onze streek onder water. Dan kunnen natuurlijk grote problemen ontstaan. Mensen zouden moeten vluchten en wegen zouden niet meer gebruikt kunnen worden. 

De Koude Oorlog wordt bijna een echte oorlog als Amerika ook van plan is om kruisraketten, een soort atoombommen, in Nederland te plaatsen. Veel mensen zijn het daar niet mee eens. Atoombommen zijn levensgevaarlijk! Ook vinden ze dat de wereldleiders moeten streven naar vrede in plaats van de wereld vol te zetten met bommen. In 1983 komen meer dan een half miljoen mensen bij elkaar in Den Haag om te protesteren tegen de plaatsing van kruisraketten in Nederland. In 1989 komt een einde aan de Koude Oorlog als de Sovjet-Unie als land ophoudt te bestaan. De muur in de Duitse stad Berlijn die het Westen van het Oosten scheidt, wordt afgebroken. De elf pijlers in de Sleeuwijkse uiterwaard staan er nog steeds. Verscholen achter bomen en grienden, ongebruikt.