De scheve toren van Sura

Onze-Lieve-Vrouwekerk

Volgens de legende zou de Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk zijn gebouwd in opdracht van de heilige Sura, die daarmee zonder twijfel de belangrijkste 'Dochter van Dordrecht' is.

 

De legende van Sint Sura
In een van haar gebeden werd de rond 1270 in Dordrecht geboren Sura opgedragen een kerk te bouwen en deze te wijden aan de heilige maagd Maria. De technische details voor het ontwerp ervan ontving zij van een engel. Dit was de aanzet tot de bouw van de Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk, zo wil de legende.
Sura huurde drie werklieden in voor een loon van drie kopermuntjes. Dat was bij aanvang van de werkzaamheden haar hele vermogen. Na betaling vond zij echter telkens weer drie nieuwe muntjes in haar beurs.
Daarom bedachten haar arbeiders na enige tijd dat zij wel erg rijk moest zijn, want de geldbron voor het bouwen van de kerk leek onuitputtelijk. Om zich deze toe te eigenen, sneden ze haar de keel door met een vismes en beroofden haar van haar beurs. Tot hun verbazing bleken daar slechts drie kopermuntjes in te zitten. Betrapt en gearresteerd werden de moordenaars voor het gerecht gesleept en ter dood veroordeeld.
Sura verscheen echter in een droom van een magistraat en pleitte voor gratie voor de booswichten. Ze liet hem zelfs haar wond zien, waardoor hij overtuigd was van de waarachtigheid van zijn droom. De moordenaars kregen gratie en gingen vrijuit.

De Dom van Dordt
Rekeningen voor de bouw van de Onze-Lieve-Vrouwekerk dateren van rondom 1284. Toen werd er al gewerkt aan de toren, zij het niet op de plek waar de huidige toren staat. Deze werd tussen omstreeks 1339 en 1448 gebouwd.
Bij de grote stadsbrand van 1457 werden kerk en toren zwaar getroffen. De plannen voor de herbouw waren ambitieus: de toren zou een achtkantige spits van natuursteen moeten krijgen en meer dan honderd meter hoog worden. Helaas was de bodem waarop hij stond niet geschikt om het gewicht te dragen: de toren verzakte en begon gevaarlijk over te hellen. De plannen werden aangepast en Dordrecht is nu alweer eeuwen trots op zijn scheve toren van 65 meter hoog.

In zijn Beschrijvinghe der stad Dordrecht uit 1677 noemt Matthijs Balen de kerk 'onvolmaakt gebleven, toch zoo hoog … geworden dat men bij klaar en helder weer, door hulp van verkijker, daar af, Utrechts hoofdkerk … gemakkelijk kan beoogen.’
Aan de hand van Balens beschrijving maakte Aert Schouman in 1745 een tekening van de toren zoals deze eruit had kunnen zien.

Curiosa
Op de plaats van de moord op Sura zou een bron met geneeskrachtig water zijn ontsprongen. Deze wonderbaarlijke waterput, bekend als de Suraput, zou bij koorts verlichting brengen en daar werd veel gebruik van gemaakt. De put moet zich op het kerkhof bij het Mariakoor hebben bevonden. De bron is helaas door de gereformeerden vernietigd in hun strijd tegen vermeende bijgelovige praktijken. Dit zou zich rond 1603 afgespeeld hebben.

De heilige Sura wordt doorgaans afgebeeld met een vismes en palmtak. In de Grote Kerk is een afbeelding van haar te vinden op een 'wang' (zijkant) van de noorderkoorbank.