1839: Limburg verdeeld

In 1839 kreeg de provincie Limburg de vorm die ze vandaag de dag nog steeds heeft. Tegen de zin van koning Willem I werden in dat jaar namelijk definitief de provincies Nederlands- en Belgisch-Limburg gescheiden. Daarmee was een einde gekomen aan zijn droom van een Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Met de nederlaag van Napoleon bij Waterloo in 1815, eindigde voor Limburg de Franse tijd. De politieke kaarten werden geschud en in heel Europa werden nieuwe landsgrenzen getrokken. Een belangrijk doel daarbij was de macht van Frankrijk te verminderen.

De voormalige Oostenrijkse Nederlanden (voorheen Spaanse Nederlanden) werden samengevoegd met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Willem I van Oranje Nassau werd de eerste koning van deze nieuwe staat: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Provincie Limburg

Het voormalige Franse departement Nedermaas werd, met enkele toevoegingen, volledig opgenomen in het nieuwe koninkrijk. De Franse naam werd wel vervangen door een nieuwe: Limburg.

Die naam werd door Willem I zelf gekozen en herinnerde aan het oude luisterrijke hertogdom Limburg. Vreemd genoeg lag dat hertogdom destijds overigens volledig buiten de nieuwe provincie Limburg, namelijk in de provincie Luik

Willem I niet geliefd

Willem I bestuurde zijn nieuwe land met veel energie. Hij zette zich met name in voor het versterken en uitbreiden van de economie. Toch was hij in het zuiden van het land niet erg geliefd. Dat kwam enerzijds omdat hij nogal autocratisch regeerde, anderzijds omdat hij protestanten vaak voortrok bij het weggeven van posities in de regering. De katholieke zuiderlingen hadden het nakijken.

België

Met die onvrede als voedingsbodem braken er in 1830 rellen uit in Brussel. De opstandelingen wilden een onafhankelijke staat: België. De provincie Limburg sloot zich bij de rebellen aan. Behalve de vestingstad Maastricht, die door luitenant-generaal Dibbets behouden werd voor Nederland.

De Tiendaagse veldtocht

De grote mogendheden (Frankrijk, Engeland, Pruisen) hadden geen probleem met de Belgische afscheiding. Willem I echter wel. In 1831 ondernam hij de Tiendaagse veldtocht. In eerste instantie veroverde hij grote delen van België terug, maar na militair ingrijpen van Engeland en Frankrijk moest Willem I zijn macht overgeven.

Nederlands-Limburg

België bleef bestaan als nieuw land. En ook voor Limburg veranderde er veel. In het Scheidingsverdrag van 1839 werd vastgelegd dat de provincie Limburg verdeeld werd in 2 delen: Nederlands-Limburg met Maastricht als provinciehoofdstad en Belgisch-Limburg met Hasselt als provinciehoofdstad.

Beide helften waren nagenoeg even groot en telden (destijds) evenveel inwoners: 168.000. De Maas zou voortaan tussen Maaseijk en Eijsden de grens vormen.