Activiteit:
Kijken filmfragment, lezen venstertekst, luisteren liedje Skik en taalopdracht maken.
Leerdoel(en):
Leerlingen leren hoe het Drentse dialect ontstaan is.
Leerlingen leren hoe het Drentse dialect klinkt en proberen te achterhalen wat ze hier zelf van kennen.
Lesmateriaal:
Digibord, songtekst, pen en papier
Voorbereiding:
Zoeken van een geschikt Drents liedje en het uitprinten van de songtekst.
In de klas
Kijk ter introductie op het onderwerp het fragment uit de tv-serie Bartje via: http://www.youtube.com/watch?v=BAOJVkJJXtQ
Kunnen de leerlingen dit verstaan? Bespreek daarna met de leerlingen welke streektaalwoorden en -uitdrukkingen de leerlingen kennen. Maak een lange lijst. Weten de leerlingen ook van wie ze de woorden of uitdrukkingen geleerd hebben? Wie in hun familie spreekt nog echt de streektaal? Lees daarna de venstertekst uit de Drentse onderwijscanon over het ontstaan van het dialect. Wat is het verschil tussen een dialect en een taal? Luister vervolgens naar een liedje in de streektaal. De liedjes van Skik zijn bijvoorbeeld via youtube goed te vinden:
http://www.youtube.com/watch?v=d1bYRaihts0
Geef alle leerlingen een songtekst van het liedje, laat uit de tekst een aantal woorden weg. Tijdens het luisteren vullen de leerlingen deze woorden in. Zet het liedje steeds even stop als de leerlingen een woord in moeten vullen. Bespreek de antwoorden door de leerlingen om de beurt een zin uit het liedje voor te laten lezen. Ze geven aan welk woord ze hebben ingevuld en hoe je dit woord schrijft. Na de bespreking vertalen de leerlingen het liedje naar het Nederlands.
Laat de leerlingen vervolgens in groepjes een bladzijde uit een 'Wat en hoe - taalboekje' maken. Misschien kennen ze die wel van een vakantie. Of denk aan de Francine Oomen-serie 'Hoe overleef ik mijn vakantie in …'. Elk groepje verzamelt een lijst uitdrukkingen in de streektaal en zet ernaast wat dit in het 'standaard-Nederlands' betekent. Aan het eind van de les lezen de leerlingen hun lijst met uitdrukkingen aan elkaar voor.
Actief
Leuk is om iemand in de klas uit te nodigen die een verhaal kan voorlezen in de streektaal. Leerlingen kunnen deze persoon interviewen over het gebruik van de streektaal: wanneer spreekt hij of zij deze taal wel of niet? Wat betekent deze taal voor hem / haar? Zijn er bepaalde woorden die hij / zij extra mooi vindt? Via het Huus van de Taol zijn lespakketten over de Drentse taal te leen. Ook kunnen zij lessen in de klas verzorgen. Kijk voor meer informatie op: www.huusvandetaol.nl
Extra
Bekijk gezamenlijk dit filmpje http://www.youtube.com/watch?v=syCw_SeR7LQ
Wat is de mening van de leerlingen. Vinden zij ook dat het Drents een aparte status verdient?