Godert Willem baron Van Dedem

Een edelman in veranderende tijden

Tijd van pruiken en revoluties

De Franse revolutie en de daarop volgende Franse periode in Nederland zorgden voor grote veranderingen in het economische en maatschappelijke leven. Waren het vóór 1795 nog de adel en de steden die de Staten van Overijssel vormden, nadien verloor de adel haar privileges. Wilde een edelman een rol spelen op bestuurlijk niveau, dan moest hij zich eerst waarmaken op sociaal, maatschappelijk en politiek terrein.

Vernieuwingsgezind

In 1791 werd Godert Willem baron Van Dedem geboren. Hij was het jongste kind van Coenraad Willem baron Van Dedem en Susanna Leonora de Vos van Steenwijk en een van de achterkleinkinderen van Willem Jan van Dedem, die de havezate Den Berg bouwde. Hij groeide op in een moeilijke periode voor de adel. Veel buitenhuizen in Dalfsen werden voor de sloop verkocht. Godert Willem voelde de veranderingen goed aan en zag in dat hij zich op meerdere gebieden moest ontwikkelen. Zijn studie in Groningen rondde hij af met een doctorsgraad in de rechten. Hij toonde tevens een brede sociale en maatschappelijke interesse, want hij begreep heel goed dat zijn adellijke afkomst geen garantie meer betekende voor zijn toekomst en die van zijn buitenplaats. Openstaan voor vernieuwingen stond hoog in zijn vaandel.

Exploitatie

Op Den Berg hield Godert Willem zich vooral bezig met het beheer van de boerderijen en het bos. Met name de exploitatie van het eikenhakhout had zijn interesse. Hij voerde proeven uit in de eikenhakhoutteelt. Hij experimenteerde met diverse gewassen en teeltmethoden. In zijn aantekenboek beschreef hij gedetailleerd welke landbouwgewassen er op de diverse percelen verbouwd werden. Ook de opbrengsten in hoeveelheid en in geld werden nauwkeurig opgetekend. Naast deze veelomvattende taak heeft hij ook nog tijd kunnen vrijmaken voor het tot stand komen van de Kadastrale Minuut Plans en de Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels.

Gemengd huwelijk

In 1830 trouwde Van Dedem met Grietje van Boxem. Het was een gemengd huwelijk, niet in kerkelijk opzicht maar wel in standsverschil. Grietje was een burgermeisje. Godert Willem gaf de voorkeur, geheel tegen de regels in, aan een gevoelshuwelijk boven een standshuwelijk. Daar werd toen nogal over gesproken, zodat hij aan het eind van zijn leven zijn kinderen in een brief meedeelde, dat het een innig huwelijk was, maar hij zijn kinderen toch aanraadde hun hoge afkomst mee te laten spelen bij de keus van een levensgezel. Grietje overleed al in 1843; Godert Willem in 1866 op 75-jarige leeftijd.

Portret van een gemoedelijk man

Op een schilderij van de hand van Wilhelmus Cornelis Chimaer van Oudendorp uit ongeveer 1855 staat Godert Willem baron Van Dedem afgebeeld met zijn trouwe metgezel, zijn hond. De hond waarmee hij dagelijks op pad ging om de resultaten van zijn akkers te bezien en de ontwikkeling van zijn hakhoutbossen te volgen. De hond die ook bij hem was als hij via het "stenen brugje" naar zijn boomgaard liep en met spanning uitkeek naar het moment, dat hij de eerste appels en peren van het seizoen kon proeven. Op dit schilderij heeft hij zijn aantekenboek in de hand. Hierin hield hij de resultaten van zijn landgoed bij met de ganzenveer die voor hem op tafel ligt. Achter hem is aan de wand een schilderij te zien waarop het huis Den Berg staat afgebeeld. De lijst van het schilderij houdt nog net een punt van een kaart vastgeklemd, die in 1742 gemaakt is door cartograaf Coenraad van Beinum,waarop het landgoed Den Berg staat weergegeven. Godert Willem staat afgebeeld in gewone kleren, alsof hij net terug is van een wandeltocht over zijn landgoed. Een gemoedelijke, bescheiden man met een vriendelijke uitstraling. Dit wordt nog eens benadrukt door het koekje dat hij zo terloops aan zijn trouwe makker geeft. Hij slaagde erin zijn landgoed te moderniseren en aan een nieuw tijdperk aan te passen.