Dat die gebeurtenis de gemoederen in Dordrecht een kleine 350 jaar later nog steeds bezighoudt, bleek wel toen er recentelijk plannen bekend werden om een beeld van Willem van Oranje in de stad te plaatsen. Een petitie genaamd IkWillemniet kon dit niet verhinderen. De initiatiefnemers ervan vonden dit beeld in de stad van hun ‘Jan en Kees’ ongepast. Op hun sterfdag wordt er elk jaar een herdenking gehouden bij het standbeeld van de broers op de Dordtse Visbrug.
Jacob de Witt
De vader van Johan en Cornelis was Jacob de Witt (1589-1674), burgemeester van Dordrecht. Hij vertegenwoordigde de stad in de Staten van Holland en was fel tegenstander van stadhouder Willem II van Oranje. Deze pleegde in juli 1650 een staatsgreep en Jacob de Witt werd samen met andere Statenleden opgesloten in Slot Loevestein. 'Vertrouw nooit een Oranje', had Jacob zijn zonen na zijn vrijlating toevertrouwd. Deze waarschuwende woorden leidden ertoe dat zij orangisten voortaan uit belangrijke posities zouden weren. Na het overlijden van Willem II - slechts vier maanden na diens staatsgreep - brak er een stadhouderloos tijdperk aan.
Johan de Witt
De zeer intelligente Johan (1625-1672) was advocaat en tevens een begenadigd wiskundige. Hij wordt beschouwd als een van de grondleggers van de verzekeringswiskunde. Tijdens de oorlog met Engeland in 1653 werd hij raadpensionaris van de Staten van Holland. Die oorlog zou op 15 april 1654 worden beëindigd met de Vrede van Westminster. Dat verdrag kreeg een geheim bijvoegsel, de Akte van Seclusie, waarin de Staten van Holland beloofden om de zoon van Willem II nooit tot stadhouder te benoemen. Of dit initiatief van Johan kwam, is nooit bewezen.
Cornelis de Witt
Tijdens de oorlog met Engeland was Cornelis (1623-1672) lid van de Admiraliteit van Rotterdam. Hij was onder andere ruwaard van Putten (1654) en burgemeester van Dordrecht (1666-1667). Als gedeputeerde van de Staten-Generaal hield hij tijdens de Tweede Engelse Oorlog toezicht bij een aanval op de Engelse oorlogsvloot onder bevel van admiraal Michiel de Ruyter. Ze bombardeerden Sheerness en zeilden naar de marinebasis Chatham, waar dertien vijandelijke schepen tot zinken werden gebracht en het vlaggenschip van de Engelse vloot, de HMS Royal Charles, als oorlogsbuit werd meegenomen naar Holland.
Rampjaar
In het rampjaar 1672 werd de Republiek aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen. 'Het volk was redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos' wil het gezegde. Er brak paniek uit. De orangisten maakten hier dankbaar gebruik van en namen de macht over. Op 20 augustus werden Johan en Cornelis de Witt door een door orangistische partijgangers opgezweepte menigte vermoord. Hun lijken werden opgehangen, aan stukken gesneden en hun lichaamsdelen bij opbod verkocht.
Familiegraf geopend
Het Haags Historisch Museum is in het bezit van de tong van Johan en een vinger van Cornelis, die in 1672 door lijkschenners zijn verhandeld. In 2020 is voor het tv-programma Historisch Bewijs het familiegraf De Witt in de Dordtse Grote Kerk geopend. Doel was om het DNA van Anna van den Corput, de moeder van Johan en Cornelis, te vergelijken met dat van de lichaamsdelen in Den Haag. Bewijs hiervoor werd tijdens dit omstreden onderzoek niet gevonden. De tong en de duim? Ze zijn nog steeds ’te bewonderen’ in het Haags museum.
