Een lavezbeker

Romeinse invloeden

Tijd van Grieken en Romeinen

Rond het begin van onze jaartelling breidden de Romeinen hun invloed in het Germaanse stammengebied van Noord-Europa geleidelijk uit. Tubanten en Friezen dienden als ruiters (verkenners) in het Romeinse leger. Dat er in Borne en omgeving ook contacten met de Romeinen waren, bleek uit de vondst van een zeldzame en kostbare Romeinse drinkbeker in de Bornse Maten.

De lavezbeker

In 1984 vindt H. Leuverink bij graafwerkzaamheden op zijn grond op de Aakamp bij de Bornse beek een zogeheten lavezbeker. Het bekertje is 7 cm hoog en heeft een diameter van 9 cm bij de rand en 6 cm bij de bodem. Een deel van de rand is verdwenen. Het is versierd door middel van twee groeven en is glanzend gepolijst. Het bleek al snel om een zeldzame vondst te gaan. Het voorwerp is gemaakt van lavez, een speksteensoort uit het Alpengebied van Zwitserland en Noord-Italië. De ouderdom van de beker is moeilijker te bepalen. Het zou gaan om een Italiaans bekertje uit de Vroeg- of Midden Romeinse tijd. Dr. Fulldauer uit Borne is de eerste die het belang van het bekertje inziet.

Antigifbeker

Nader onderzoek vond plaats in Nijmegen, zelf een oude Romeinse nederzetting. Betrokken deskundige J. Thijssen bevestigde, evenals dr. Silverberg van het bekende programma Tussen Kunst en Kitsch, de Romeinse herkomst van de beker. De Romeinen waren een militair volk, dat niet alleen door erfopvolging aan hun heersers kwam, maar heel vaak ook door geweld. Vergiftigen was een uitstekend middel om van niet populaire leiders af te komen. Van de speksteensoort lavez geloofde men dat de kleur van de wijn veranderde als de aangeboden wijn vergiftigd was. Veel vooraanstaande Romeinen hadden daarom een dergelijk lavezvoorwerp in het bezit.

Limes

Vanaf 15 v. Chr. probeerden de Romeinen tot aan de Elbe een nieuwe provincie in te richten. De Romeinen vestigden zich in de bufferzone tussen de grote rivieren en de Germaanse stammen als Friezen en Tubanten. Maar tijdens de opstand van de Germanen in 9 na Chr. werden de Romeinen verpletterend verslagen in de Varusslag in de omgeving van Osnabrück. Zij trokken zich terug achter de Rijn als nieuwe grens: de limes. Wel bleven er handelscontacten ten noorden van de rivier bestaan en dienden veel Germanen in het Romeinse leger. Zo bleef Twente formeel buiten de grenzen, maar binnen de invloedssfeer van het Romeinse rijk. Wie weet brengt de vindplaats van de lavezbeker in Borne ooit nog meer Romeinse relicten aan het licht.